- Strona główna
- [Biuletyn]
Czasy kryzysu - czasy nowych wyzwań dla bibliotek
Globalny kryzys gospodarczy i jego skutki to obecnie stały temat w polskich i światowych mediach. Negatywne skutki recesji odczuwają przede wszystkim zwykli obywatele. Pogarszają się warunki pracy, rosną wymagania pracodawców, zwiększa się liczba osób bezrobotnych, coraz więcej ludzi zaczyna oszczędzać. Jak biblioteki mogą przyłączyć się do walki z recesją? Na przykładzie Biblioteki Publicznej w Seattle prezentujemy nowe/kryzysowe usługi, pomysły i działania.
Konsekwencje kryzysu ponoszą także biblioteki, które muszą stawić czoła nowym wyzwaniom. Coraz trudniej jest dziś uzasadnić konieczność zwiększania wydatków finansowych na działalność kulturalną wobec innych potrzeb, traktowanych przez władze priorytetowo. Z drugiej strony, na całym świecie zapotrzebowanie na usługi instytucji publicznych staje się coraz większe, szczególnie jeśli te usługi świadczone są nieodpłatnie.
Biblioteki publiczne w dobie kryzysu stają się ważnymi instytucjami oferującymi obywatelom pomoc w radzeniu sobie w trudnym dla nich okresie. Trend ten widoczny jest szczególnie w Stanach Zjednoczonych – kraju, który dotkliwie odczuwa skutki recesji. Na przykładzie Biblioteki Publicznej w Seattle prezentujemy dziś nowe biblioteczne usługi, pomysły i działania, realizowane w celu wspierania osób poszkodowanych z powodu recesji. Działania te są odpowiedzią na aktualne społeczne potrzeby i mogą stać się inspiracją także dla polskich bibliotek, poszukujących nowych kierunków rozwoju.
Publicznie dostępne komputery w bibliotece
Nieodpłatny dostęp do komputerów i internetu w bibliotece to popularna usługa także w naszym kraju. Czy wiedzą o niej osoby bezrobotne? Czy mają świadomość, że mogą tu samodzielnie szukać pracy lub otrzymać pomoc w wyszukiwaniu informacji o możliwościach doskonalenia zawodowego?
Przykładowe działania Biblioteki Publicznej w Seattle:
- Stanowiska komputerowe w Bibliotece Centralnej w Seattle usytuowane są w różnych miejscach budynku: czytelniach, przestrzennym holu, korytarzach, a nawet magazynach oferujących wolny dostęp do zbiorów.
- Użytkownicy mogą zarezerwować biblioteczny komputer za pomocą specjalnego formularza on-line. Samo wprowadzenie takiej usługi świadczy o przekonaniu (także bibliotekarzy), że publicznie dostępny komputer w bibliotece oferuje więcej korzyści niż komputer z internetem w domu, szkole czy kafejce internetowej.
- Część komputerów została wydzielona do korzystania wyłącznie w celu wyszukiwania informacji o rynku pracy.
- Dyżurujący bibliotekarze oferują fachową pomoc w obsłudze sprzętu i oprogramowania oraz w wyszukiwaniu informacji - w internecie i w bibliotecznych bazach danych. Użytkownicy zachęcani są do zadawania pytań i zwracania się z prośbą o pomoc.
Biblioteka w Seattle posiada aż 400 komputerów przeznaczonych dla użytkowników.
Mimo to trudno jest znaleźć w bibliotece wolne miejsce przy komputerze.
Pomoc w poszukiwaniu pracy
Przykładowe działania Biblioteki Publicznej w Seattle:
- Prowadzenie w bibliotecznym serwisie specjalnej strony dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy – Job Resources, widocznej na stronie głównej biblioteki.
- Nieodpłatne udostępnianie baz danych o lokalnym rynku pracy, a także innych źródeł informacji dla osób poszukujących zatrudnienia, np. wykazu zawodów i niezbędnych kwalifikacji do ich wykonywania wraz zewskazówkami na temat skutecznych metod poszukiwania pracy i informacjami o wysokości wynagrodzenia w poszczególnych zawodach.
- Udostępnianie do pobrania i uzupełnienia wzorów dokumentów aplikacyjnych.
- Udostępnianie baz danych pomocnych w tworzeniu dokumentów aplikacyjnych oraz generatorów CV on-line.
- Zamieszczenie na stronie WWW wskazówek dotyczących przygotowywania się do rozmowy kwalifikacyjnej, kierowanie użytkowników do ogólnodostępnych źródeł on-line oraz książek na ten temat znajdujących się w zbiorach biblioteki.
- Nieodpłatne udostępnianie usługi poczty głosowej osobom nie posiadającym telefonu w celu skontaktowania się z potencjalnym pracodawcą.
- Monitorowanie efektów prowadzonych działań, zbieranie od użytkowników informacji o ich sukcesach w poszukiwaniu pracy, za pomocą specjalnego formularza na stronie WWW biblioteki.
Kursy komputerowe
Przykładowe działania Biblioteki Publicznej w Seattle:
- Organizacja kursów komputerowych dla osób dorosłych (zwłaszcza poszukujących pracy), dotyczących podstawy obsługi komputera i Internetu, obsługi programów biurowych (Word, Excel, PowerPoint), popularnych narzędzi społecznościowych (Facebook) i poczty elektronicznej (w tym zakładanie konta poczty elektronicznej).
- Udostępnianie na stronie WWW biblioteki materiałów dydaktycznych do szkoleń (także dla osób, które wolą uczyć się samodzielnie) do pobrania w PDF, np. "podstawy internetu", "poczta elektroniczna", "podstawy obsługi komputera".
- Opracowywanie ulotek i samouczków z praktycznymi informacjami na temat podstaw obsługi komputera i ich prezentacja na specjalnych wystawkach w budynku biblioteki.
Zajęcia praktyczne dla dorosłych
Przykładowe tematy bezpłatnych zajęć dla dorosłych w ofercie Biblioteki Publicznej w Seattle:
- oszczędne gospodarowanie domowym budżetem,
- tworzenie sieci kontaktów zawodowych,
- zbieranie i przyrządzanie grzybów jadalnych,
- przetwory domowe,
- uprawa roślin jadalnych we własnym ogrodzie,
- rower jako oszczędny środek transportu (z zasadami ruchu drogowego)
- szycie, cerowanie, naprawianie odzieży.
O programie "Urban Self-Reliance" - praktycznych zajęć dla dorosłych można przeczytać na stronie biblioteki.
Dokumentowanie efektów działań biblioteki
W dobie kryzysu władze i decydenci różnych szczebli wymagają od bibliotek precyzyjnych informacji na temat efektów ich działań (zachęcamy do lektury tekstu Biblioteki publiczne w oczach unijnych polityków – Europejski Kongres o wykluczeniu cyfrowym 2011, poświęconego temu tematowi). Szczególnie cenne są udokumentowane historie użytkowników, którzy dzięki bibliotecznym usługom, projektom czy działaniom odnieśli korzyści w sferach ściśle związanych ze stanem gospodarki państwa lub regionu: znaleźli pracę lub pracownika, rozpoczęli działalność gospodarczą itp. Dane te są argumentem dla władz potwierdzającym ważną rolę bibliotek jako instytucji działających blisko obywateli i stymulujących rozwój swojego otoczenia.
Przykład sposobu zbierania i dokumentowania efektów działań Biblioteki Publicznej w Seattle na rzecz osób bezrobotnych
Użytkownicy biblioteki, a także osoby odwiedzające jej stronę internetową, proszeni są o wypełnienie krótkiego formularza i odpowiedź na pytanie, jak pomogły im dostępne na stronie zasoby informacyjne. Użytkownicy dzielą się z bibliotekarzami swoimi historiami, mogą też wyrazić zgodę (lub nie) na wykorzystywanie przez bibliotekę przesłanych informacji. Jeśli chcą, zachowują anonimowość.
Więcej zdjęć z Biblioteki Publicznej w Seattle
Gorąco zachęcamy do zapoznania się z działaniami skierowanymi do osób bezrobotnych, realizowanymi przez polskie biblioteki uczestniczące w Programie Rozwoju Bibliotek:
Kursy z podstaw obsługi komputera dla osób bezrobotnych (Gminna Biblioteka Publiczna w Piekoszowie)
Usługi - pomoc dla osób poszukujących pracy w Krotoszyńskiej Bibliotece Publicznej
Tekst i zdjęcia: Agnieszka Koszowska