program rozwoju biblioteki

„Wirtualne półki” to plakaty, na których wydrukowano ofertę książek do pobrania oraz kody QR kierujące do ich stron w serwisie wolnelektury.pl. Każda „półka” zawiera 12 książek, półki znajdują się w 35 tramwajach (po dwie w każdym), w sumie udostępniono w ten sposób 100 tytułów. Akcja spotkała się z zainteresowaniem mieszkańców i mediów, pisało też o niej wielu internautów.

 

 

Kody QR (ang. Quick Response), inaczej fotokody, to dwuwymiarowe kody kreskowe, w których można zakodować znacznie większą ilość danych niż w przypadku zwykłych kodów paskowych, a następnie odczytać za pomocą telefonu komórkowego lub tabletu. Fotokody stosuje się do kodowania adresów internetowych, wizytówek, danych kontaktowych, wiadomości tekstowych, numerów telefonu, danych lokalizacyjnych itp.

 

Aby utworzyć kod QR, wystarczy skorzystać z ogólnodostępnych, darmowych generatorów kodów QR, np. www.generatorqr.pl. Do odczytania kodu niezbędne jest urządzenie mobilne (telefon lub tablet), wyposażone w aparat fotograficzny i aplikację skanującą kody (np. QuickMark QR Code Reader). Po uruchomieniu aplikacji i zeskanowaniu kodu na ekranie smartfona lub tabletu zostaje wyświetlona zakodowana w kodzie informacja. Jeśli jest nią adres strony WWW i urządzenie, którym skanujemy, jest podłączone do Internetu, możemy na nim otworzyć tę stronę. Tworząc kod QR dla strony WWW należy pamiętać o tym, że strona musi być dostosowana do wyświetlania jej na urządzeniach mobilnych.

 

 

Kody QR to narzędzie marketingu i promocji, a także wygodny sposób przekazywania różnorodnych informacji użytkownikom smartfonów i tabletów – zwłaszcza tym, którzy korzystają z Internetu za pomocą urządzeń mobilnych. Takich osób w Polsce jest coraz więcej. Kody QR mogą więc stać się przydatnym narzędziem również dla bibliotek.

 

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku wykorzystała tę technologię w promocji czytelnictwa – usługa udostępniania w tramwajach e-książek z „Wolnych Lektur” jest częścią większej akcji pt. „Książka w tramwaju. Przyjazna komunikacja w Gdańsku”, realizowanej przez bibliotekę we współpracy z Urzędem Miejskim w Gdańsku i Zakładem Komunikacji Miejskiej.

 
 

Kody QR są też często stosowane przez biblioteki w promocji własnych zasobów i usług. Sposoby wykorzystania kodów QR przez biblioteki, to m.in.:

 

• zamieszczanie kodów QR z zakodowanym adresem strony WWW lub danymi kontaktowymi biblioteki na materiałach promocyjnych, np. ulotkach, folderach, plakatach, zakładkach do książek (przykład: Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu);
   
• zamieszczanie kodów QR na kartach bibliotecznych zarejestrowanych czytelników (przykład: Biblioteka Publiczna w Aarhus, Dania);
   
• zamieszczanie na stronie WWW biblioteki kodu QR kierującego do aplikacji mobilnej – specjalnej wersji strony WWW biblioteki (przykład: Biblioteka Uniwersytetu Rzeszowskiego);
   
• zamieszczanie na materiałach promocyjnych kodów kierujących do wybranych typów zbiorów biblioteki dostępnych w Internecie, np. e-booków, audiobooków;
   
• informowanie użytkowników nieobeznanych z nowoczesnymi technologiami o tym, do czego służą kody QR i uczenie ich posługiwania się nimi (przykład: informacja na materiałach promocyjnych Biblioteki Publicznej w Seattle towarzysząca kodom QR z zakodowaną stroną WWW biblioteki: „Nie masz czytnika kodów QR? Zapytaj bibliotekarza”, strona poświęcona kodom QR w serwisie WWW Biblioteki Uniwersytetu Lawrence’a w Appleton, USA);
   
• zamieszczanie na półkach z książkami QR kodów kierujących do dodatkowych źródeł elektronicznych;
   
• zamieszczanie w elektronicznym katalogu biblioteki kodów QR przy opisie bibliograficznym danej pozycji – kod QR ułatwia szybkie znalezienie książki na półce, zachowanie jej danych i wyszukiwanie w sieci dodatkowych informacji o niej (przykład: Biblioteka Uniwersytetu w Bath, UK);
   
• wirtualne wycieczki i gry terenowe w bibliotece: kody rozmieszczone są w różnych miejscach biblioteki, a po ich zeskanowaniu wyświetlają się informacje o danym miejscu i zasobach, które są w nim dostępne, lub zadaniach do wykonania (przykład: Biblioteka Uniwersytetu Lawrence’a w Appleton, USA, Biblioteka Gminy Contra Costa, USA);
   
• generowanie kodów QR kierujących do wyników wyszukiwania w katalogu bibliotecznym pozycji dotyczących wybranego tematu (przykład: ACU Library, Abilene, USA) lub zamieszczanie na najpopularniejszych książkach kodów kierujących do wykazów książek, które także mogą zainteresować czytelnika (przykład: Biblioteka Gminy Contra Costa, USA);
   
• zakodowanie za pomocą kodu QR numeru telefonu biblioteki i zamieszczenie kodu na stronie jako element usługi „Zapytaj bibliotekarza” – po zeskanowaniu kodu użytkownik może zacząć pisać wiadomość SMS w gotowym do wysyłki oknie z numerem kontaktowym biblioteki (przykład: Biblioteka Gminy Contra Costa, USA).

Zdjęcia: 

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. J.C. Korzeniowskiego w Gdańsku

library loaner card with QR code by MatiasSingers (CC BY-NC-ND)

QR Codes in the Library by James F Clay (CC BY-NC)
 

Tekst: Agnieszka Koszowska, żródło: www.biblioteki.org