Wiedzą, czym jest wielokulturowość... Podsumowanie projektu "Biblioteka miejscem spotkań wielu kultur".

Gra miejska o różnych kulturach w Olsztynku, „Prowokacja” w Starych Juchach, „Pogaduchy” dla ukraińskich studentów czy polsko-romskie spotkania – to przykłady działań, jakie zrealizowały biblioteki uczestniczące w projekcie „Biblioteka miejscem spotkań wielu kultur”.

W projekcie wzięły udział cztery biblioteki wojewódzkie, dziewięć bibliotek powiatowych oraz 36 bibliotek gminnych (łącznie z filiami było to ponad 150 placówek) z czterech województw: małopolskiego, opolskiego, pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Celem projektu „Biblioteka miejscem spotkań wielu kultur” było wypracowanie modelu biblioteki integrującej lokalną, różnorodną społeczność oraz wyposażenie bibliotekarzy w wiedzę i umiejętności potrzebne przy planowaniu i realizacji działań wielokulturowych.

Bibliotekarze mają za sobą cykl szkoleń uwrażliwiających na wielokulturowość i dyskryminację mniejszości, dzięki którym wiedzą, w jaki sposób planować, realizować, a także promować wielokulturowe działania. Projekt był realizowany we współpracy z sześcioma bibliotekami norweskimi – wśród ich użytkowników jest wielu przedstawicieli mniejszości, a najliczniejszą grupą imigrantów są Polacy.

Przystępując do projektu, biblioteki musiały nawiązać ze sobą współpracę. Kilka takich bibliotecznych partnerstw uzyskało możliwość bezpośredniej wymiany doświadczeń z Norwegami. Polsko-norweskie działania przeprowadzono w pięciu powiatach: bartoszyckim, gołdapskim (we współpracy z bibliotekami z powiatu węgorzewskiego), gorlickim, olsztyńskim (we współpracy z bibliotekami z powiatu działdowskiego i szczycieńskiego) i opolskim.

Jedno z partnerstw bibliotecznych zorganizowało w skansenie w Olsztynku grę miejską, podczas której młodzież odwiedzała stoiska poświęcone różnym mniejszościom i kulturom. Bibliotekarki z Olsztynka, Działdowa, Szczytna i Barczewa nagrały też krótkie filmiki, które zachęcają mieszkających w Drammen Polaków do odwiedzenia tamtejszej biblioteki.

Przedstawicielki Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu zainspirowały się popularnymi w norweskich bibliotekach „kafejkami językowymi” dla imigrantów i wyszły z ciekawą propozycją do ukraińskich studentów. Podczas tzw. „Pogaduch” w nieformalnej atmosferze Ukraińcy uczą się języka polskiego, ale też poznają lepiej polską kulturę i społeczeństwo.

Miejska Biblioteka Publiczna w Kędzierzynie-Koźlu w ramach projektu rozpoczęła z kolei współpracę ze środowiskiem romskim. Dwójka pracujących w szkole asystentów edukacji romskiej uczestniczyła w projektowych szkoleniach, a teraz współorganizuje z bibliotekami w powiecie rozmaite działania, sprzyjające integracji lokalnej społeczności.

Nietypową akcję zorganizowała biblioteka w Starych Juchach – przeprowadzono tu „prowokację”. Miejscowość odwiedziła Harrisa, ubrana w nikab muzułmanka, która z pomocą tłumaczki wypytywała, czy może kupić tu ziemię. W postać muzułmanki wcieliła się wolontariuszka z Ełku, a całą „prowokację” zorganizowano po to, by sprawdzić, jak mieszkańcy zareagują na osobę z innego kręgu kulturowego. Większość z nich była zaciekawiona wizytą Harrisy, ale zachowywała wobec niej dystans.

Te i inne działania bibliotek polskich i norweskich zostały opisane w podręczniku „Wielokulturowa biblioteka”. Publikacja bazująca na doświadczeniach z realizacji projektu pokazuje, w jaki sposób prowadzić działania skierowane do mniejszości, szanując i promując tożsamość mniejszości narodowych, etnicznych czy wyznaniowych, a także jak uwzględniać potrzeby różnych grup społecznych i włączać je w działania bibliotek.

Na zakończenie projektu odbyły się trzy regionalne konferencje „Wielokulturowa biblioteka”: w Olsztynie (25 listopada), w Opolu (28 listopada) i w Gdańsku (9 grudnia). W konferencjach uczestniczyły bibliotekarki i bibliotekarze z Norwegii i Polski, a także osoby reprezentujące organizacje pozarządowe działające w obszarze wielokulturowości. Spotkania miały formułę interaktywnej gry grupowej, która przybliżyła ich uczestnikom wypracowany w projekcie model wielokulturowej biblioteki.


fot. z Archiwum WiMBP w Gdańsku


fot. z Archiwum WBP w Olsztynie


fot. z Archiwum WBP w Olsztynie


fot. Bartłomiej Wołkowicz (WBP w Opolu)


fot. Bartłomiej Wołkowicz (WBP w Opolu)


fot. Bartłomiej Wołkowicz (WBP w Opolu)

Projekt „Biblioteka miejscem spotkań wielu kultur” – finansowany z funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych – realizowany jest przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Wkład własny zapewniają Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności oraz Biblioteka Narodowa Norwegii.