program rozwoju biblioteki

Razem można więcej! To przesłanie towarzyszyło Programowi Rozwoju Bibliotek od początku jego istnienia. Jednym z ważniejszych elementów programu jest inicjowanie, wspieranie i rozwijanie współpracy bibliotek z innymi bibliotekami oraz różnymi instytucjami i organizacjami. Zachęcamy biblioteki do rozwijania już nawiązanej współpracy, inicjowania nowych partnerstw, poszukiwania nowych partnerów i różnych niezagospodarowanych dotąd obszarów działalności.

Biblioteki uczestniczące w Programie Rozwoju Bibliotek realizują wspólne działania wraz z bibliotekami partnerskimi, innymi instytucjami, lokalnymi organizacjami, a nawet z biznesem. 10 wyłonionych w konkursie organizacji pozarządowych przygotowało w ramach PRB specjalne oferty, dzięki którym biblioteki zyskały możliwość realizacji pomysłów na ważne dla społeczności działania i rozszerzenia działalności o nowe tematy. Efekty tej współpracy to ponad 550 zrealizowanych projektów, nowe usługi w bibliotekach, działania wspierające mieszkańców i całe społeczności w ich rozwoju, nowe funkcje bibliotek i nowe rozwiązania lokalnych problemów.

Partnerzy także na nowo odkrywają biblioteki. Jak zmieniło się postrzeganie bibliotek i bibliotekarzy przez współpracujące z nimi organizacje pozarządowe? Jaką wartość w życie NGO-sów wniosła współpraca z bibliotekami? Czego można się nauczyć od bibliotekarzy i jak dzięki temu wzbogacić swoją działalność? Refleksjami na te i inne tematy dzielą się przedstawiciele dwóch organizacji pozarządowych, które już od I rundy PRB współpracują z bibliotekami: Miłosz Ukleja z Fundacji Civis Polonus i  Anna Kozik z Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE).


Od wielu lat jestem związany z sektorem pozarządowym, zakładałem organizacje, pracowałem w toruńskim stowarzyszeniu TŁOK jeszcze na studiach, ale nigdy nie pracowałem z bibliotekami w ramach działań organizowanych przez NGO-sy. Tym bardziej ta współpraca wydawała mi ciekawą szansą na rozszerzenie horyzontów. W 2012 roku podjęliśmy współpracę z 22 bibliotekami, które stały się polem społecznego eksperymentu, polegającego na rozwinięciu bibliotek jako przestrzeni dialogu mieszkańców z władzami (stąd nazwa projektu: „Biblioteka jako przestrzeń dyskusji o sprawach lokalnych”).

Biblioteka była przestrzenią, w której zawsze czułem się dobrze, chętnie z niej korzystałem, ale prowadzenie konsultacji społecznych, rozmów, spotkań i badań przez biblioteki początkowo wydawało mi się trudnym tematem. Dopiero w trakcie realizacji projektu zobaczyłem, jak stereotypowe było moje przekonanie. Zaskoczyło mnie bardzo, że bibliotekarki i bibliotekarze mają świetną wiedzę na temat lokalnych potrzeb, znają możliwości i poglądy lokalnych decydentów i są blisko mieszkańców, którzy chętnie odwiedzają bibliotekę, aby porozmawiać, spotkać się i zaczerpnąć informacji na temat tego, co dzieje się w społeczności lokalnej.

Moja własna definicja biblioteki w małej wsi czy miasteczku zmieniała się radykalnie. Bardzo często odwiedzam biblioteki w całej Polsce, spotykam się z mieszkańcami, władzami oraz przedstawicielami bibliotek na spotkaniach i planowaniu działań i bez wątpliwości mogę powiedzieć, że to bardzo satysfakcjonujące zajęcie. Praca z bibliotekarkami i bibliotekarzami jest bardzo satysfakcjonująca, rezultaty i oddziaływanie wspólnych działań są widoczne dzięki zaangażowaniu uczestniczek i uczestników.

Chciałbym, aby wszyscy byli tak zaangażowani, chętni do współpracy i otwarci, jak bibliotekarki i bibliotekarze.


Fundacja Civis Polonus z bibliotekami z I i II rundy PRB zrealizowała projekt „Biblioteka jako przestrzeń dyskusji o sprawach lokalnych”, a z bibliotekami z III rundy PRB  realizuje projekt „Młodzi, twórczy ludzie w bibliotece”.
Zobacz też „Biblioteki jako przestrzenie konsultacji społecznych i dyskusji o sprawach lokalnych” – publikację podsumowującą doświadczenia z projektu.


Gdy czytałam plany rozwoju bibliotek, uderzyło mnie, że jedną z ważniejszych zawartych w nich potrzeb jest zwalczenie stereotypowej wizji bibliotekarki. Wówczas zdałam sobie sprawę z tego, jak głęboko ta wizja jest zakorzeniona w świadomości społecznej. Gdy rozpoczęliśmy nasze szkolenia dla bibliotekarzy, ten stereotyp został szybko i bezpowrotnie zażegnany. Bibliotekarze, jakich poznaliśmy, to aktywni, energiczni ludzie, zaangażowani w tysiące działań. Ludzie, którzy często są wyrocznią dla społeczności lokalnej, osoby, które mają pomysł na siebie i na rozwój.

Dla mnie osobiście te ostatnie dwa lata pracy przy projektach bibliotecznych i spotkania z bibliotekarzami stały się jednym ze wspanialszych doświadczeń. Jestem zainspirowana postawą wielu osób, które poznałam – tym, że mimo tak wielu obowiązków, jeśli coś robi się z pasją i zaangażowaniem, to da się radę i można osiągnąć życiowe spełnienie. W rozmowach z bibliotekarzami, większość z nich mówiła mi, że najbardziej w swojej pracy ceni sobie kontakt z czytelnikiem, z drugą osobą. Teraz doskonale to rozumiem. Nie jest dla mnie zaskoczeniem, że ludzie chcą przychodzić do bibliotek po porady, na rozmowy czy spotkania. Są to miejsca przyjazne ludziom i poszerzające horyzonty - właśnie dzięki osobom, które tam pracują.


Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych zrealizowała z bibliotekami z I i II rundy PRB projekt „Praca. Enter. Biblioteka jako miejsce informacji o rynku pracy”, a w ramach III rundy PRB prowadzi projekt „Praca, rodzina, finanse. Biblioteka dla dorosłych”. FISE współpracuje z bibliotekami także przy projekcie „RozPRACUJ to z biblioteką”.