program rozwoju biblioteki

Spotkanie otworzył Jerzy Woźniakiewicz, dyrektor WBP w Krakowie, który powitał przybyłych i podziękował Dyrekcji MBP w Oświęcimiu za propozycję organizacji Forum w pomieszczeniach tej książnicy.

Na wstępie dyrektor MBP w Oświęcimiu, Leszek Palus, przedstawił zebranym prezentację Miejsce dla wszystkich, miejsce na wszystko, wszystko na miejscu. Nowa Biblioteka Galeria Książki w Oświęcimiu. Była ona asumptem do omówienia koncepcji funkcjonalnej budynku oświęcimskiej biblioteki. Został on tak zaprojektowany, a jego pomieszczenia tak zaaranżowane, by biblioteka wygląda jak współczesna galeria handlowa.

Koncepcja ta w pewnym sensie nawiązuje do idei, iż książka i dostęp do informacji są we współczesnym świecie również towarem. Od chwili otwarcia biblioteki (4 lipca 2011 r.) widać, że przyjęte rozwiązanie się sprawdza (budynek przyciąga nowe osoby, zaś duża powierzchnia użytkowa pozwala na organizację rożnych imprez i realizację licznych projektów). Łączna powierzchnia użytkowa budynku wynosi 5.200 m kw. (w tym powierzchnia przeznaczona dla użytkowników to 3.700 m kw.).

Budowa nowej siedziby biblioteki pochłonęła 11 mln zł. Aby zapewnić środki na utrzymanie budynku, konieczna stała się likwidacja wszystkich 6 filii bibliotecznych. Działanie to nie spotkało się jednak z żadnymi protestami ze strony mieszkańców. Dzięki centralnemu położeniu odległość do biblioteki z peryferyjnych obszarów miasta nie przekracza 4 km (co jest zgodne z normami Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich – IFLA). Jeśli będzie taka potrzeba, na prośbę mieszkańców mogą zostać uruchomione na terenie miasta punkty biblioteczne.

Po tych podstawowych informacjach gospodarze Biblioteki oprowadzili uczestników Forum po jej budynku.

W dalszej części Forum głos zabrał Mariusz Gabrysiak, kierownik Działu Automatyzacji Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu, którego zaproszono na Forum, aby przedstawił szczegóły projektu Czytelnia ibuków. W celu realizacji projektu 28 dolnośląskich bibliotek w 2012 r. wykupiło od Państwowych Wydawnictw Naukowych (PWN) roczny dostęp do zasobu ibuków oferowanych przez to wydawnictwo za pomocą platformy ibuk.pl.

Jedynym ograniczeniem jest zapis umowy z PWN, który stwierdza, że dany tytuł może być wyświetlany jednocześnie we wszystkich bibliotekach na maksymalnie 5 stanowiskach komputerowych. Mimo stałego rozwoju rynku zakup ibuków jest nadal bardzo kosztowny, samodzielne stworzenie bogatej i licznej kolekcji takich wydawnictw przekracza możliwości pojedynczej biblioteki. Dlatego stworzono system, który umożliwił:

• zakup po znacznie obniżonej – w stosunku do tej rynkowej – cenie rocznego dostępu do zasobów największego polskiego dostawcy takich wydawnictw (wynegocjowano cenę około 42 zł za każdy tytuł);
• uzyskanie przez każdą bibliotekę (a co za tym idzie – przez jej użytkowników) dostępu do o wiele większego zasobu tytułów, niż w przypadku gdyby zakupu takiego dokonano samodzielnie;
• uniknięcie dublowania pozyskiwanych samodzielnie przez biblioteki tytułów.

Projekt realizowany był w kilku etapach (utworzenie grupy zainteresowanych bibliotek, negocjacje z PWN, zakup ibuków, uruchomienie systemu). Został sfinansowany m.in. z kwot zadeklarowanych przez przystępujące doń biblioteki (około 30% kosztów pokryła dotacja Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego). Zgromadzone środki pozwoliły na zakup dostępu do 1.047 tytułów. Każda z bibliotek miała wpływ na kształt tworzonego zasobu, gdyż mogła zgłosić 5 tytułów, które jej zdaniem powinny zostać zakupione (tylko 2 tytuły nie były dotąd otwierane).

Udostępnianie ibuków przebiega w ten sposób, iż każdy zainteresowany użytkownik dostaje indywidualny, dożywotni login. Korzystanie z zasobu na terenie biblioteki nie wymaga wprowadzania loginu, ale jest on niezbędny w przypadku wyświetlania ibuków na komputerach pozabibliotecznych.

Prezentacja została przedstawiona zebrany w celu rozważenia możliwości wdrożenia podobnego projektu w województwie małopolskim.

Następnie głos zabrała Krystyna Kasprzyk, kierownik Działu Informacyjno-Bibliograficznego WBP w Krakowie, która przedstawiła prezentację na temat Zespołu ds. Bibliografii Regionalnej Województwa Małopolskiego.

Jak podkreśliła, tworzenie bibliografii regionalnych jest obowiązkiem wynikającym z Ustawy o bibliotekach. Skoro taki obowiązek ciąży na wszystkich bibliotekach, pożądane jest, aby biblioteki małopolskie realizowały to zadanie wspólnie. Pozwoli to na racjonalne wykorzystanie zasobów i zaoszczędzi wiele czasu. Ponadto trzeba pamiętać, że tworzona centralnie bibliografia ogólnopolska nie uwzględnia wszystkich ważnych dla Małopolski wydawnictw. Ich dokumentacja możliwa jest tylko w Małopolsce.

Obecnie we wszystkich województwach podjęte zostały działania na rzecz koordynacji procesu tworzenia bibliografii regionalnej. W 6 województwach (nie ma wśród nich woj. małopolskiego) powstaje ona w systemie on-line. W Małopolsce dużym problemem – oprócz braku w bibliotekach odpowiednich kadr – jest to, że w poszczególnych powiatach bibliografia tworzona jest w rożnych programach bibliotecznych.

K. Kasprzyk poprosiła biblioteki powiatowe o pomoc w selekcji materiału, by wyłowić te, które są ważne z punktu widzenia biblioteki lokalnej.

Zamykając obrady, dyr. J. Woźniakiewicz podziękował zebranym za przybycie i zapowiedział, że następne Forum – dzięki zaproszeniu złożonemu przez dyr. Marię Marek – odbędzie się wiosną 2013 r. w siedzibie PiMBP w Brzesku.

FDPBSWM to ciało doradcze i opiniodawcze Dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie w sprawach polityki bibliotecznej w województwie małopolskim; tworzą je dyrektorzy powiatowych bibliotek publicznych z terenu tegoż województwa. Forum istnieje od marca 2005 roku.