Przestrzeń dla bibliotek i bibliotekarzy, czyli refleksja po wizycie studyjnej w USA

W dniach 7-18 kwietnia 2013 r. razem z dziewięcioma koleżankami bibliotekarkami, reprezentującymi różne regiony Polski, miałam okazję uczestniczyć w wyjeździe studyjnym do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, zorganizowanym w ramach realizacji projektu International Visitor Leadership Program. Koszt wizyty został pokryty ze środków Departamentu Stanu w Waszyngtonie i Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Warszawie. Organizacją całej naszej wizyty, zajęli się przedstawiciele Departamentu Stanu w Waszyngtonie.

 

Celem było zapoznanie się z wykorzystaniem nowych technologii w amerykańskich bibliotekach, ich rolą w rozwoju społeczeństwa, prowadzeniem przez nie wolnego dostępu do nowych technologii, filantropijnym wsparciem oraz oddziałami bibliotecznymi dla społeczeństwa wielojęzycznego czy osób niepełnosprawnych.


W czasie pobytu miałyśmy okazję poznania i skonfrontowania z naszymi realiami doświadczeń bibliotek z trzech miast: Waszyngtonu (Library of Congres Arlington Public Library), Seattle (Seattle Public Library-Central Library Seattle Public Library, International District/ Chinatown Branch, Information School(iSchool) , Uniwersity of Washington, Public Library Association ) i Pensacoli (Library of Pensacola, Uniwersity of West Florida Libraries, Pensacola State College Library, Gulf Breeze Library).

Oprócz wizyt w bibliotekach zaplanowano spotkania, m. in. w siedzibie Meridian -organizacji zajmującej się z ramienia Departamentu Stanu Washington organizacją naszego pobytu w USA. Podczas wizyty w Pensacoli, spotkała nas miła niespodzianka w postaci certyfikatów honorowego obywatelstwa miasta, wręczonych nam osobiście przez przewodniczącego Rady Miejskiej.

W czym są podobne biblioteki amerykańskie do polskich?

Budżet

Podobnie jak i nasze biblioteki borykają się z problemami budżetowymi w związku z ogólnoświatowym kryzysem, a co za tym idzie nie są im obce sprawy dotyczące konieczności redukcji wydatków na zbiory, czasem zmniejszenia godzin otwarcia czy zwolnienia pracowników.


Pomysły i oferty

W odwiedzanych przez nas bibliotekach, czułyśmy się jak u siebie, mogłyśmy się bardzo dowartościować, wymieniając doświadczenia z pracy w naszych bibliotekach z bibliotekarkami amerykańskimi, z których kilka miało polskie pochodzenie. Podejmowane przez nas strategie działań, w tym wyjście do społeczeństwa z nowymi ofertami, tworzenie koalicji, wspólna realizacja projektów - tych stricte podnoszących czytelnictwo jak i kulturotwórczych, edukacyjno-informacyjnych i regionalnych spotkały się z uznaniem naszych koleżanek i kolegów zza dalekiej wody. W amerykańskich bibliotekach, tak samo jak w naszych, prowadzone są zajęcia poświęcone czytaniu dzieciom, grupy zabawowe, kursy komputerowe dla seniorów oraz formy teatralne dla dzieci i młodzieży. Bibliotekarze pomagają użytkownikom w wypełnianiu rożnych formularzy oraz dostarczają książki dla osób obłożnie chorych i starszych.Wszystkie biblioteki wykorzystują do promocji portale społecznościowe, m. in. Facebook, co również stało się popularne w polskich bibliotekach.


Zatem czym się różnią? Jakie doświadczenia wykorzystałabym w swojej bibliotece, co mnie zachwyciło, zainspirowało? Czego nie ma, a chciałabym to wdrożyć?

Przestrzeń i wyposażenie

Wszystkie odwiedzone biblioteki posiadają to, czego brakuje mojej - duże, pięknie i funkcjonalnie zaaranżowane przestrzenie biblioteczne, z kącikami wyposażonymi w kolorowe wykładziny, meble dostosowane do wieku i potrzeb użytkowników, regałami o różnorodnych kształtach, gdzie lśnią nowością książki i szeregi zbiorów multimedialnych - wszystkie z wolnym dostępem dla czytelników. Pomiędzy regałami stoją wygodne fotele i sofy.

W  amerykańskich bibliotekach znajdują się specjalnie wydzielone pomieszczenia do pracy cichej oraz dla melomanów, idealnie przystosowane do słuchania muzyki. Wydzielony jest specjalny kącik dla osób poszukujących pracy z tablicą informującą o aktualnych ofertach pracy i szkoleń, gdzie wykorzystując podręczny księgozbiór można napisać i wysłać przez Internet CV czy list motywacyjny. W bibliotekach użytkownicy korzystają z bezprzewodowego dostępu do Internetu, co też ma duże znaczenia dla satysfakcji użytkowników, szczególnie w dobie rozwoju społeczeństwa informacyjnego.


Wolontariat

Wolontariat jest bardzo popularny i dobrze rozwinięty w bibliotekach amerykańskich.

W Arlington przy bibliotece działa tzw. Młodzieżowe Ciało Doradcze - grupa uczniów szkoły średniej recenzująca książki, ustalająca listę bestsellerów. W tej samej bibliotece działa Młodzieżowa Rada Biblioteczna (Teen Library Council), której członkowie doradzają bibliotekarzom, w jaki sposób rozbudowywać zbiory i jaką wprowadzić ofertę zajęć kulturalnych i edukacyjnych. Młodzi wolontariusze oferują pomoc osobom starszym w obsłudze komputera i urządzeń elektronicznych, odciążając bibliotekarzy. Ale wolontariuszami często są także osoby będące już na emeryturze lub bezrobotne, które realizują się działając na rzecz biblioteki, np. przy przygotowywaniu kiermaszu książek, naprawianiu podniszczonych, wycenie itp. Bardzo chciałabym rozwinąć wolontariat w naszej bibliotece. To świetna sprawa.


Wsparcie

Z działań społeczeństwa lokalnego, w tym władz lokalnych (w Pensacoli szczycą się tym, że powstała nowa biblioteka!), widać, że popiera się tam działania biblioteki, dba się o jej sytuację materialną. Przyjaciele bibliotek tworzą na ich terenie sklepiki, w których można nabyć wykonane przez nich upominki czy kupić za niewielkie pieniądze książki. Wszystkie pozyskane w ten sposób środki wykorzystywane są na wsparcie finansowe biblioteki.


Refleksja

Po tej wizycie zrodziła się we mnie refleksja: by rozwinąć skrzydła potrzebna jest przestrzeń, bez względu na aspekt, w jakim ją rozpatrujemy.


Anna Rok

Kierownik Miejskiej Biblioteki Publicznej w Barczewie