LUDOWOŚĆ W LITERATURZE ŚLĄSKIEJ

„Ludowość w literaturze śląskiej” to tytuł kolejnej, V Powiatowej Konferencji Regionalnej dla bibliotekarzy, nauczycieli i regionalistów zorganizowanej przez Powiatową Bibliotekę Publiczną w Gliwicach we współpracy z Miejską Biblioteką Publiczną w Knurowie. Tym razem uczestnicy konferencji gościli w Knurowie, w przyjaznych progach Klubu NOT KWK „Knurów-Szczygłowice”. Konferencję Patronatem Honorowym objęli Michał Nieszporek Starostwa Gliwicki i Adam Rams Prezydent Miasta Knurów, a patronatem medialnym: Plus Radio Śląsk, Przegląd Lokalny Knurów i Wiadomości Powiatu Gliwickiego. Tytuł konferencji i zaproponowane tematy wykładów spotkały się z zainteresowaniem, co odzwierciedliło się dużą frekwencją uczestników. Również prelegenci i tym razem byli z tzw.  górnej półki.

W atmosferę folkloru i ludowości wprowadził nas dziecięcy regionalny zespół z Miejskiej Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi w Knurowie pod kierunkiem Hanny Pyki, przedstawiając barwną prezentację artystyczną. Wykład inauguracyjny wygłosiła dr Katarzyna Tałuć z Uniwersytetu Śląskiego, która w swoim referacie bardzo szeroko omówiła postać i twórczość Józefa Lompy - pioniera ludoznawstwa śląskiego. O ludowości w niemieckiej poezji na Śląsku mówił dr Rafał Biskup z Uniwersytetu Wrocławskiego.








„Podania wierzeniowe w śląskiej prozie ludowej” - na ten wykład czekali wszyscy uczestnicy konferencji. Wygłosiła go znakomita badaczka kultury i literatury ludowej, twórczyni opolskiej szkoły folklorystycznej, autorka wielu książek o roli tradycji ludowej we współczesności, niepodważalny autorytet polskiego folkloryzmu, profesor zw. dr hab. Dorota Simonides. Wykład okazał się tak interesujący, że nie sposób było zachować przewidzianego przez organizatorów konferencji limitu czasowego dla referatu. Była to bowiem prawdziwa uczta dla bibliotekarzy, nauczycieli i regionalistów.









Trudne zadanie miała prelegentka Beata Grochla, nauczycielka i regionalistka ze Szkoły Podstawowej w Kotulinie, która wystąpiła tuż po Pani Profesor. Jak się później zwierzyła miała przeogromną tremę. Jej prezentacja o demonach, utopiach i innych strachach w podaniach i legendach na przykładzie opowieści Kotulina i okolic, uzupełniona występem artystycznym dzieci szkolnych, spotkała się z ciepłym przyjęciem i dużym zainteresowaniem. Był to przecież wykład dotyczący naszej rodzimej kultury ludowej, regionalizmu powiatu gliwickiego. Tym samym trema okazała się bezzasadna.

O Zofii Kossak i „ziemi nieznanych cudów”, ludowych bohaterach, śląskich podaniach i legendach” bardzo ciekawie opowiadała dr Joanna Jurgała-Jureczka, pisarka i regionalistka, miłośniczka Ziemi Cieszyńskiej, autorka wielu publikacji o Zofii Kossak. Na konferencji nie mogło zabraknąć referatu o Gustawie Morcinku, śląskim pisarzu i poecie. O tradycjach wierzeniowych w jego twórczości opowiadał bardzo ciekawie profesor dr hab. Daniel Kadłubiec z Uniwersytetu Ostrawskiego w Republice Czeskiej. Dr Ilona Copik z Uniwersytetu Śląskiego omówiła ślady ludowych „rytuałów przejścia” w mieszczańskiej kulturze międzywojennych Gliwic na przykładzie tetralogii Horsta Bienka.

Zwiedzanie Izby Tradycji KWK „Knurów – Szczygłowice” poprzedziła prezentacja dotycząca kultu św. Barbary w wierzeniach górniczych. Prezentację przedstawił i po Izbie oprowadził kustosz i ogromny miłośnik tradycji górniczej i ziemi knurowskiej, Bogusław Szyguła. Legendy śląsko-małopolskiego pogranicza streścił bytomski historyk i regionalista Bernard Szczech. Na zakończenie konferencji uczestnicy wysłuchali Adama Podgórskiego, pisarza, dziennikarza i fotoreportera, który swoje wystąpienie, będące próbą ukazania przydatności wątków wierzeniowych dla potrzeb edukacji regionalnej, poparł barwną prezentacją multimedialną.

Jak co roku, Konferencji towarzyszyły stoiska wystawiennicze. Tradycyjnie swoje wydawnictwa regionalne pokazało nasze Starostwo Powiatowe. Na Stoisku Barbary i Adama Podgórskich można było znaleźć kilka ciekawych publikacji o Śląsku. Natomiast stoisko wydawnicze NOWIK z Opola, zaprezentowało bogaty wybór publikacji pani profesor Doroty Simonides. Tam też autorka podpisywała swoje książki. Trudno więc się dziwić, że stoisko to przez dłuższy czas było mocno oblegane. Konferencję również wzbogaciła barwna wystawa „Od wieńca adwentowego do wieńca dożynkowego” przygotowana przez Wydział Rozwoju i Promocji Starostwa Powiatowego w Gliwicach.







I tym razem nie zabrakło śląskich tradycyjnych potraw. Na „dzień dobry” można było popróbować świeżego chleba z „tustym” i kiszonym ogórkiem, w przerwie kawowej skosztować śląskich kołoczy, a na obiad rozsmakować się w śląskim tradycyjnym obiedzie.
Kolejna konferencja Powiatowej Biblioteki Publicznej w Gliwicach poświęcona śląskiej literaturze, to już historia. Planowany temat Konferencji na 2014 rok to „Wkład duchowieństwa w rozwój literatury śląskiej”. Toteż chcielibyśmy, aby odbyła się w gminie Pilchowice, gdzie ostatnie lata swojego życia spędził ks. Konstanty Damrot, poeta, pisarz i działacz górnośląski.


tekst i zdjęcia: Grażyna Dittrich, Powiatowa Biblioteka Publiczna w Gliwicach