program rozwoju biblioteki

     W roku 2010 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy zaprosiła mieszkańców Bydgoszczy na II edycję SPOTKAŃ Z LITERATURĄ NIEPOKORNĄ. Tym razem bohaterem spotkań był Edward Stachura. Projekt „EDWARD STACHURA – wzrusza, porusza, inspiruje”, dofinansowany ze środków MKiDN, obejmował cykl imprez kulturalnych i artystycznych m. in. wystawę, projekcje filmów, koncerty, konkurs literacki, spotkania z ciekawymi ludźmi.
Uroczysta inauguracja SPOTKAŃ Z LITERATURĄ NIEPOKORNĄ nastapiła 23 czerwca na dziedzińcu Biblioteki koncertem „Msza wędrującego”, opartym na tekstach Stachury, w wykonaniu Anny Chodakowskiej. Aktorce towarzyszył na gitarze Roman Ziemlański, balladzista, kompozytor, aranżer, autor muzyki do spektaklu „Msza wędrującego”. 
     Tego dnia nastąpiło również rozstrzygnięcie, ogłoszonego w kwietniu przez WIMBP w Bydgoszczy, Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego pt. „Pamiętajmy o poezji…”. Konkurs skierowany był do osób powyżej 15 roku życia, zainspirowanych życiem i dorobkiem literackim Edwarda Stachury. Miał otwarty charakter i mogli w nim uczestniczyć zarówno profesjonalni, jak i nieprofesjonalni twórcy. Jury w składzie: Alicja Dużyk, Małgorzata Maniszewska i Marcin Karnowski, przewodniczyła bydgoska poetka Alina Rzepecka. Konkurs literacki spotkał się z dużym zainteresowaniem. Komisja doceniła fakt, że wielu autorów cechowała: dyscyplina słowa i świadomość formy. Wielu logicznie i konsekwentnie budowało obrazy, inni pozostawiali miejsce dla wyobraźni czytelnika. Znalazły się również teksty pisane z poczuciem humoru. Jury zdecydowało nie przyznawać I miejsca. Przyznało natomiast dwa równorzędne II miejsca, dwa III miejsca oraz jedno wyróżnienie. Wszystkie utwory laureatów konkursu zostały opublikowane w zbiorku pt. „Pod wielkim dachem nieba...”.
     Po wakacyjnej przerwie, 15 września, Biblioteka zaprosiła miłośników Edwarda Stachury na uroczyste otwarcie wystawy „Cudne manowce... Edwarda Stachury”. Otwarciu wystawy towarzyszył pokaz multimedialny pt.: Księga życia tworzona w podróży. Młodzież ze Studia Mistrzów Słowa działającego przy Pałacu Młodzieży recytowała fragmenty utworów Stachury. Wystawa prezentowała utwory Edwarda Stachury i publikacje o Stachurze. Oprócz dorobku pisarskiego na wystawie zobaczyć można było prywatną korespondencję Stachury. Pisarz był wielkim zwolennikiem pisania listów. Łączyło się to z jego zamiłowaniem do włóczęgostwa – bycie w drodze to filozofia życia Steda. Wędrując po Polsce, zdawał relacje znajomym i przyjaciołom z wypraw, dzielił się swoimi przeżyciami. Na wystawie wyeksponowano rękopisy listów i kartek pisanych przez Stachurę do kuzyna Leszka Rojka. Znalazły się tam również fotografie, książki z autografami Stachury, płyty z jego piosenkami. Duże wrażenie na zwiedzających zrobiły buty autora i plecak, w którym dźwigał „bagaż doświadczeń wagabundy”. Wszystkie te materiały ze swojego archiwum wypożyczył Bibliotece Leszek Rojek, kuzyn pisarza. Po zwiedzeniu wystawy „Cudne manowce…Edwarda Stachury” goście zaproszeni zostali na spotkanie z dr Dariuszem Pachockim, historykiem literatury, autorem rozprawy „Stachura totalny. Pisarz wobec problemu literackiej całości”. Dr Pachocki mówił o życiu i twórczości Stachury oraz o stereotypach krążących na temat pisarza.
     Kolejne spotkanie z literaturą niepokorną miało miejsce 22 września. Wykład na temat życia, legendy i twórczości Edwarda Stachury wygłosił Kazimierz Rink – poeta, dziennikarz i jak mówi o sobie pasjonat, człowiek zafascynowany twórczością Stachury. Kazimierz Rink wspominał chwile, kiedy to w 1956 roku spotkał Stachurę w Hybrydach. Poeta pojawił się na spotkaniu z gitarą, mimo że dopiero zaczynał uczyć się grać i tym razem instrumentu nie użył. - Zżył się z gitarą, po pewnym czasie zaczął grać i chociaż trochę fałszował, jego przygrywki były tak autentyczne, że ludziom się podobały - wspominał pan Kazimierz. Edward Stachura zdawał się niewyspany, był nieoogolony, nie robił wrażenia przyszłej legendy poezji polskiej. Ponoć był przeczulony na punkcie swojej poezji i pewien swojej wartości. - Już wtedy cechowała go pewna przekorna megalomania - mówił Kazimierz Rink. O śmierci Stachury dowiedział się z radia, odpoczywając po warsztatach teatralnych, które prowadził w Gdyni. Dokładnie pamięta ten moment. Wielbicielom poety poleca odwiedzenie jego muzeum w Aleksandrowie Kujawskim, a także grobu, który zasypywany jest liścikami z wyznaniami dla poety. - Jego legenda wciąż daje o sobie znać. Stachura nie pozwala o sobie zapomnieć! - podsumował swój wykład Kazimierz Rink. Po wykładzie nastąpiła projekcja filmu fabularnego "Siekierezada" w reżyserii Witolda Leszczyńskiego. Zorganizowany seans umożliwił uczestnikom imprezy zapoznanie się z adaptacją filmową powieści "Siekierezada albo zima leśnych ludzi".   Powieść ta swego czasu stała się książką kultową dla kilku pokoleń, odbierano ją wtedy m. in., jako utwór traktujący o ucieczce z PRL-owskiej ideologii. Autor pracował nad scenariuszem „Siekierezady”. Ostatecznie scenariusz autorstwa Stachury nie został zatwierdzony, pisarz zerwał współpracę z reżyserem. W 1985 Witold Leszczyński wrócił do tematu, na nowo napisał scenariusz i zrealizował film. Po projekcji filmu odbyła się dyskusja na temat odbioru twórczości literackiej Edwarda Stachury poprzez książkę i film.
      Dnia 29 września, w ramach cyklu SPOTKANIA Z LITERATURĄ NIEPOKORNĄ, odbyła się impreza pt. „Stachura na Kujawach”. Gośćmi Biblioteki byli: Maciej Mierzejewski – pracownik Biblioteki Uniwersyteckiej UMK, z zamiłowania fotografik, Urszula Guźlecka - dziennikarka, autorka programów i reportaży o tematyce kulturalnej oraz Leszek Rojek – kuzyn Edwarda Stachury. Licznie zebranej publiczności zaprezentowano dwa filmy dokumentalne poświęcone Stachurze. Film „Matka poety” Macieja Mierzejewskiego powstał w czasach szczytu popularności Stachury w latach 80. Opowiada on o prostej kobiecie z malutkiego Łazieńca koło Aleksandrowa Kujawskiego, która znalazła się nagle w centrum zainteresowania setek miłośników Steda. Obraz jest hołdem dla dobroci, cierpliwości i wielkoduszności pani Jadwigi Stachurowej. Jest też dokumentalnym zapisem miejsc, w których przebywał i tworzył w ostatnich miesiącach życia autor „Pogodzić się ze światem”.
     Kolejnym punktem spotkania był pokaz reportażu „Jestem niczyj”, autorstwa Urszuli Guźleckiej, który zrealizowano w 2007 roku. W filmie wspominają pisarza: Marian Szafrański – kolega z Aleksandrowa Kujawskiego, Marek Badtke - kolega z czasów studiów i autor książki o Stachurze, oraz kuzyn Leszek Rojek i bratanica Monika Stachura. Opowiadają o jego pobycie w Aleksandrowie Kujawskim, o jego życiu, wolności i samotności, które tak lubił. Po projekcji odbyło się spotkanie z autorami filmów, którzy zachęcali do poznawania twórczości literackiej Stachury, mówili o jego charyzmie oraz o swojej pracy nad przedstawionymi filmami. Wspomnienia o Edwardzie snuł jego kuzyn Pan Leszek Rojek.

     Na zakończenie cyklu „Edward Stachura – wzrusza, porusza, inspiruje”, biblioteka zaprosiła 30 września miłośników twórczości poety do kawiarni artystycznej Węgliszek, na spektakl autorski Jacka Wojciechowskiego, oparty na prozie i poezji Edwarda Stachury „Nie Brooklyński Most”. Śpiewającemu i grającemu na gitarze Jacekowi Wojciechowskiemu towarzyszył na fortepianie Michał Kluzowicz a na kontrabasie i wiolonczeli Wiesław Murzański. Poetycki spektakl muzyczny wprowadził publiczność w niepowtarzalną atmosferę tekstów Stachury.

     Kolejna edycja SPOTKAŃ Z LITERATURĄ NIEPOKORNĄ w Bibliotece już za rok! Ich bohaterem będzie Rafał Wojaczek.

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna
im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy
ul. Długa 39
85-034 BYDGOSZCZ
tel./fax: (052) 323-80-08, (052) 328-73-90
e-mail: WiMBP.man.Bydgoszcz@utp.edu.pl
dyr. Ewa Stelmachowska