program rozwoju biblioteki

Dnia 14 kwietnia 2011 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Wiśle odbyło się otwarcie wspomnieniowej wystawy biograficznej pt. „Piórem i śmigłem” poświęconej Marii Wardas (1907-1986) w 25. rocznicę jej śmierci. Postać pisarki i lotniczki, w latach 1966-1986 zamieszkałej w Wiśle, została przybliżona za pomocą serii fotografii i książek. Ekspozycja prezentuje bowiem zbiór zdjęć z różnych okresów życia oraz kolekcję dzieł autorki „Maryśki ze Śląska”.
Wystawa biograficzna przedstawia Marię Wardas m.in. jako lotniczkę, narciarkę, taterniczkę i pisarkę, która nigdy nie zapomniała o rodzinnej ziemi. O swoim pochodzeniu przypominała nosząc strój cieszyński podczas różnych imprez, odczytów i spotkań autorskich. Dlatego na wystawie znalazły się zdjęcia wykonane nie tylko przy okazji Tygodnia Kultury Beskidzkiej w Wiśle, ale także podczas pobytu M. Wardas w Stanach Zjednoczonych. Są również fotografie, na których utrwalono spotkania autorki z wiślańskimi czytelnikami w miejscowej bibliotece, a na niektórych zwiedzający ekspozycję mogą nawet odszukać samych siebie.
Wśród zaprezentowanych dzieł odnaleźć można powieści dla młodzieży, wspomnienia w formie dziennika z podróży po Stanach Zjednoczonych i kilkutomową sagę o ziemi cieszyńskiej pt. „Wyłom”. Pokazano także regionalne periodyki popularyzujące postać i twórczość nieco zapomnianej już pisarki, która w swych utworach zawsze znalazła miejsce dla postaci lub wątków związanych ze Śląskiem Cieszyńskim.
Miejska Biblioteka Publiczna w Wiśle składa serdecznie podziękowania na ręce Pana Stanisława Wardasa, który do celów wystawowych udostępnił rodzinne zbiory.

Maria Wardas (1907-1986)
Urodziła się dnia 5 lipca 1907 roku w Roztropicach koło Skoczowa, gdzie uczęszczała do szkoły ludowej. W tzw. „wydziałówce” w Skoczowie jej nauczycielem był m.in. Gustaw Morcinek. Ze swojej rodzinnej wsi uciekła do miasta i w 1926 roku zamieszkała w Cieszynie. Po ukończeniu kursów z zakresu księgowości i stenografii w 1928 roku podjęła pracę stenotypistki w Wojewódzkim Urzędzie Budownictwa w Cieszynie. Była działaczką Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”, do którego wstąpiła w 1925 roku oraz pierwszą na Śląsku rowerzystką i motocyklistką. W tym czasie zainteresowała się również sportem lotniczym. W 1930 roku przeniosła się do Katowic, gdzie pracowała jako sekretarka w Polskim Związku Motorowym. W 1931 roku została absolwentką kursu pilotażu samolotowego w Aeroklubie Śląskim i zwyciężyła w I Rajdzie Lotniczek Dookoła Polski, uzyskując nagrodę i medal. Od 1932 roku mieszkała w Warszawie, gdzie prowadziła sekretariaty w Instytucie Oświaty i Kultury im. S. Staszica i Tatrzańskiego Towarzystwa Narciarzy. Już w latach międzywojennych uprawiała czynnie narciarstwo i taternictwo oraz… literaturę, a za honoraria autorskie kupiła… samolot RWD.
W czasie drugiej wojny światowej działała w konspiracji. Na Lubelszczyźnie należała do partyzanckiej Organizacji Walki Wyzwoleńczej „Wilki”, działała w ZWZ i AK; była też komendantką kobiecej straży obywatelskiej.
Po wyzwoleniu pracowała jako sekretarka Komisji Centralnej Związków Zawodowych, następnie w Resorcie Komunikacji PKWN, a w lutym 1945 roku została komendantką portu lotniczego w Łodzi. Brała udział w I Unifikacyjnym Kursie Lotników w Ligocie Dolnej w 1945 roku oraz I Zlocie Młodzieży Demokratycznej w Pradze w 1947 roku. W następnych latach zatrudniona była w Wydziale Propagandy PLL „LOT”. Działała w Aeroklubach w Katowicach, Warszawie i Łodzi.
Jako pisarka zadebiutowała reportażem z I Rajdu Lotniczek Dookoła Polski w czasopiśmie „Światowid” w 1931 roku. Była autorką szeregu książek, artykułów prasowych oraz audycji radiowych; głównie na temat sportu lotniczego. W 1950 roku została członkinią Związku Literatów Polskich.
W 1966 roku na stałe osiadła w Wiśle. Jej wyjazd do Brazylii nie doszedł do skutku, ale odbyła dwuletnią (1973-1975) podróż po Stanach Zjednoczonych, wyjeżdżała do Związku Radzieckiego, Niemiec i Czechosłowacji, toteż jej powieści ukazywały się nie tylko w kraju, ale także za granicą. Wielokrotnie nagradzana i odznaczana za swą wieloraką działalność.
Zmarła w 17 kwietnia 1986 roku w Warszawie i pochowana została na cmentarzu komunalnym w Cieszynie.
Autorka wielu artykułów i książek takich jak: Próba skrzydeł – 1934 (pamiętnik z rajdu lotniczego dookoła Polski), Maryśka ze Śląska – 1935 (powieść, debiut książkowy z przedmową Gustawa Morcinka, 2 wyd. pt. Dziewczyna z chmur), Janek – lotnik – (1935), Lot Jurka dookoła polski – 1936 (przedwojenne powieści dla młodzieży), W śniegu i w słońcu – 1938 (powieść narciarska), Rekord Władka Dzięcioła – 1947, Wyłom (6 tomów o życiu na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku) – 1951-1966, Zew przestworzy – 1961 (opowieść biograficzna poświęcona lotnikom – Franciszkowi Żwirce i Stanisławowi Wigurze), Wspomnienia ze skoczowskiej wydziałówki, [w:] Pamiętnik Skoczowski – 1967, Kościuszko jeździ po Milwaukee – 1978, Maryśka za wielką wodą – 1988. Na liście jej prac znajduje się proza poświęcona lotnictwu, narciarstwu, emigracji i ziemi cieszyńskiej, przesycona licznymi wątkami autobiograficznymi. Pisała zarówno dla młodzieży, jak i dla dorosłych obrazując życie rodzinnej ziemi. Skazana na sukces w regionie jako czytelniczka i koleżanka Gustawa Morcinka, Zofii Kossak, Walentego Krząszcza oraz krewna Emilii Michalskiej. Kroczyła jednak swoją, bardzo oryginalną drogą, której ścieżkę wyznaczała sama.