program rozwoju biblioteki

W poprzednim odcinku mogliśmy zobaczyć wybrane zasoby polskich regionalnych bibliotek i ich drogę do Europejskiej Biblioteki Cyfrowej. Czas przyjrzeć się bliżej samemu serwisowi, który od blisko 4 miesięcy prezentuje ich zasoby w bogatym europejskim wirtualnym sąsiedztwie.

Ten internetowy portal to punkt dostępu do różnego typu materiałów pochodzących z instytucji kultury i nauki z całej Europy. By ułatwić użytkownikowi wirtualny spacer pomiędzy tak licznymi i różnorodnymi obiektami, serwis taki powinien cechować się jak największą funkcjonalnością, przejrzystością i wysoką estetyka. Twórcy Europeany podczas prac nad portalem położyli na te kwestie duży nacisk.

Warto na wstępie zaznaczyć, iż serwis dostępny jest we wszystkich językach Unii Europejskiej. Po wybraniu języka interfejsu skorzystać możemy z wielu dostępnych funkcjonalności, które czynią z Europeany nie tylko profesjonalne repozytorium, ale także przyjazny i wygodny w użyciu serwis. Na stronie głównej, oprócz okna wyszukiwawczego, prezentowane są najpopularniejsze tematy, którymi ostatnio zainteresowani byli czytelnicy ("Ludzie teraz myślą o"), karuzela miniatur najpopularniejszych publikacji, a także odnośnik do "Osi czasu" - funkcjonalności, umożliwiającej zapoznanie się z materiałami związanymi z konkretną datą, np. z rokiem 1939.

Należy także zaznaczyć, że Europeana prezentuje jedynie opisy cyfrowych zasobów, często wraz z ich miniaturami. Każdy z opisów zaopatrzony jest natomiast w odnośnik, po kliknięciu którego dany obiekt można obejrzeć w pełnym wymiarze na stronie serwisu, z którego został dostarczony. Zasoby te podzielone są na 4 główne typy: teksty, obrazy,  filmy wideo i nagrania dźwiękowe.

Wróćmy jednak do wyszukiwania i jego wyników. Europeana udostępnia wyszukiwanie proste i zaawansowane, przy czym w tym ostatnim czytelnicy mają do wyboru jedynie kombinacje takich kryteriów, jak: tytuł, twórca, data i temat. Wyniki wyszukiwania prezentowane są z podziałem na cztery wspomniane wyżej typy dokumentów. Serwis zapewnia jednak jeszcze kilka możliwości selekcjonowania uzyskanych odpowiedzi - według kraju, daty, instytucji oraz języka.

Jedną z ważniejszych funkcjonalności portalu jest personalizacja, a już po zalogowaniu - możliwość zachowywania przez użytkownika nie tylko ulubionych publikacji, lecz także zapytań wyszukiwawczych, jakich użył. Umożliwi to w przyszłości powtórne "odpytanie" bazy i zapoznanie się z nowo udostępnionymi w Europeanie materiałami. Czytelnik ma również możliwość nadawania własnych tagów, czyli niejako słów kluczowych, po których w przyszłości przeszuka swoją własną "kolekcję". Ma również możliwość dzielenia się linkami do ciekawych zasobów z innymi użytkownikami, wysyłając jednym kliknięciem informacje o nich do takich serwisów jak np. Facebook, My Space, Delicious, czy Twitter.

Europeana podaje również informacje o dwóch funkcjonalnościach, nad którymi prace dopiero trwają. Pierwsza to Społeczność, czyli przyszłe miejsce wymiany opinii, rekomendowania publikacji i zapraszania znajomych, natomiast druga to Laboratorium myśli - narzędzie rozwijane w oparciu o wyszukiwanie semantyczne. 
 
Taka wirtualna wędrówka po serwisie pozwala zauważyć również jego walory estetyczne. Portal zbudowany został zgodnie z międzynarodowymi standardami budowy stron internetowych (WC3), a także z uwzględnieniem popularnych w ostatnim czasie wśród webmasterów trendów.  Żywe, jaskrawe kolory, dużo przestrzeni, białe tło, nowoczesne czcionki i ruchome elementy - to jedne z ważniejszych cech interfejsu Europeany.

Estetyka ta zachowana jest również w serwisach, będących pokrewnymi Europeanie projektami, realizowanymi przez wiele instytucji kultury i nauki w Europie przy współpracy Komisji Europejskiej. Zdecydowana większość tych serwisów ma na celu prezentowanie w ciągu najbliższych lat na swych stronach cyfrowych kopii określonego typu zasobów, a także agregowanie ich do Europejskiej Biblioteki Cyfrowej. Godne uwagi są m.in. takie projekty, jak:

·         APEnet (Archives Portal Europe) - serwis będący punktem dostępu do zasobów europejskich archiwów państwowych

·         ATHENA (Access to cultural heritage networks across Europe) - podobna inicjatywa skierowana do europejskich muzeów, agregująca zasób głównie z muzeów narodowych

·         BHL-Europe (Biodiversity Heritage Library for Europe) - projekt łączący takie instytucje, jak muzea i ogrody botaniczne, dzięki któremu Europeana wzbogaci się o kolekcje związane z historią naturalną, roślinnością i zwierzętami

·         CARARE (Connecting ARchaeology and Architecture in Europeana) - inicjatywa mająca na celu dostarczenie Europeanie cyfrowych obiektów związanych z architekturą, archeologią, zabytkowymi budowlami i historycznymi miejscami w Europie

·         Europeana Connect - umożliwi udostępnianie w Europeanie dokumentów audio z wielu kolekcji muzycznych z całej Europy

·         EFG (Europeana Film Gateway) - projekt dostarczy Europeanie takie zdigitalizowane dokumenty, jak filmy, zdjęcia, plakaty, szkice, nagrania i dokumenty tekstowe związane z filmem

·         EUscreen - przyczyni się do włączenia do portalu kolekcji nagrań telewizyjnych, broadcastów, fotosów i wielu innych dokumentów związanych z telewizją

·         Europeana Travel - przedsięwzięcie, które dostarczy Europeanie materiały związane z turystyką i podróżowaniem, w tym tysiące map i fotografii

·         Judaica Europeana- projekt, który zgromadzi zasoby dokumentujące wpływ kultury żydowskiej na kulturę europejską.

·         MIMO (Musical Instrument Museums Online) - serwis prezentował będzie fotografie instrumentów muzycznych zgromadzonych w muzeach, nagrania wideo, a także pliki dźwiękowe przedstawiające ich brzmienie.

Materiały agregowane przez wszystkie powyższe projekty zostaną w najbliższych latach włączone do Europeany. Przyczyni się to niewątpliwie do zwiększenia kolorytu prezentowanego zasobu, budowania w obrębie jednego serwisu bogatego źródła informacji o multimediach, do których czytelnicy bibliotek są coraz bardziej przyzwyczajeni i przybliżenia im dziedzictwa kulturowego i naukowego kolejnych regionów starego kontynentu.

Jeszcze w tym roku Europeana zaprezentuje blisko 10 milionów zdigitalizowanych dzieł. W roku przyszłym zobaczymy ich już dwukrotnie więcej. Warto zatem śledzić zarówno rozwój portalu, jak i jego wirtualną ofertę.

autorka: Monika Jędralska, Biblioteka Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu