program rozwoju biblioteki

Miejsce: biblioteka publiczna
Czas spotkania: 1,5 – 2 godz.
Osoba prowadząca: pracownik biblioteki
Liczba spotkań: min. 1
Liczba uczestników: nieograniczona
Uczestnicy spotkania: młodzież w wieku ponadgimnazjalnym

Co będzie potrzebne?

• flipchart
• markery, długopisy
• karteczki typu "post it" z wypisanymi rolami np. „mieszkaniec, sołtys, ksiądz, sąsiad, pan/i z poczty, banku, kiosku, biblioteki, sklepu, uczeń, nauczyciel itd.( w zależności od tematu debaty i liczby osób biorących udział w spotkaniu)

Uwaga! Do każdej roli należy dopisać, czy postać jest „za” czy „przeciw”

• ryza papieru
• młotek/dzwonek
• kartki z napisami „za”, „przeciw”, „publiczność”
• minutnik
• pudełko/ kapelusz
• (opcjonalnie) makieta symbolizująca drzwi, rzutnik, ekran

WSTĘP

Uczestnicy siadają na wcześniej przygotowanych krzesłach ustawionych w okrąg

1. Osoba prowadząca wita wszystkich, przedstawia się, opowiada coś o sobie (jak długo pracuje w bibliotece, dlaczego zgłosiła się do projektu, dlaczego tematyka spotkania jest ważna itd. )
2. Zaprezentowanie celu spotkania i plan (opcjonalnie)
3. Prezentacja programu w punktach w kolejności, w jakiej będą realizowane etapy, zaznaczenie ram czasowych (opcjonalnie)
4. Osoba prowadząca przedstawia wszystkich gości specjalnych.
5. Osoba prowadząca ustala zasady obowiązujące wszystkich uczestników spotkania (nie przerywamy sobie, szanujemy zdanie innych itp.)

Czas trwania ok 5 minut

ROZGRZEWKA

• Moje imię – mój gest

Uczestnicy stoją lub siedzą w kręgu. Osoba prowadząca rozpoczyna zabawę - wymawia swoje imię, a następnie wykonuje jakiś prosty ruch (np. klaśnięcie, podniesiony kciuk, podrapanie za uchem, podskok). Każdy kolejny uczestnik powtarza imię i ruch wszystkich poprzedników, dodając swoje imię i nowy gest. Zabawa toczy się dookoła kręgu. Kończący ćwiczenie powtarza imiona i charakterystyczne ruchy wszystkich osób.

Jeśli uczestnicy spotkania znają się, do imion mogą np. dodawać przymiotniki związane z ich cechami np. sympatyczna Karolina, wysoka Joanna. Kolejna osoba powtarza to, co powiedziała poprzednia osoba/y oraz dodaje coś od siebie.

Czas trwania - ok. 5 minut (w zależności od liczby uczestników)
 
BURZA MÓZGÓW

Uczestnicy spotkania zajmują miejsca siedzące. Osoba prowadząca wielkimi literami na flipcharcie zapisuje zdanie:

„WOLNOŚĆ TO DLA MNIE……”

Następnie prosi uczestników o dokończenie zdania jednym słowem. Każda wypowiedź jest zapisywana.

Gdy liczba skojarzeń będzie spora, osoba prowadząca krótko komentuje otrzymane skojarzenia, np. wolność można postrzegać w wielu aspektach - jednostki, słowa, polityczną itd. Odwołuje się też do książki prof. Leszka Balcerowicza „Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów”, w której autor przytacza tezy naukowców i przywódców dotyczące szeroko rozumianej definicji słowa "wolność". Osoba prowadząca pokazuje książkę i krótko o niej opowiada, może przytoczyć wybraną tezę.

O książce

„Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów" to zbiór 50 wybitnych dzieł myślicieli wolnościowych, w większości po raz pierwszy dostępnych w języku polskim, m.in. Miltona Friedmana, F.A. von Hayeka, Mario Vargasa Llosy, Ludwiga von Misesa, Adama Smitha, a także Leszka Kołakowskiego i Janusza Korwina-Mikke. Wyboru tekstów dokonał prof. Leszek Balcerowicz, Przewodniczący Rady Forum Obywatelskiego Rozwoju, który jest również autorem wstępu do książki.

Na zakończenie osoba prowadząca może wyświetlić filmik, który pokazuje wolność w inny sposób:
http://www.youtube.com/watch?v=T3NlXXg0imQ (do 2:24)

lub

http://www.youtube.com/watch?v=PgyHEyRFIX4#t=25

czas trwania 15 min

CZĘŚĆ ZASADNICZA SPOTKANIA – DEBATA

Debata oksfordzka to rodzaj debaty, podczas której dyskutuje się o danym problemie. Udział w debacie biorą przeciwnicy tezy, jej obrońcy oraz publiczność niemająca zdania. Podczas dyskusji zdecydowanie zabronione jest obrażanie i wyśmiewanie mówców strony przeciwnej. Nad porządkiem debaty czuwa przewodniczący (w tym przypadku osoba prowadząca spotkanie), który jest bezstronny. Wspiera go sekretarz (wybrany spośród uczestników spotkania), którego rolą jest czuwanie nad czasem i kolejnością wypowiedzi.

Organizacja debaty:

• Wygląd pomieszczenia

Pomieszczenie, w którym odbywa się debata, powinno być podzielone na dwie części (np. poprzez ustawienie stołów).

Osoba prowadząca prosi uczestników lub wolontariuszy o przearanżowanie sali.

Strona broniąca tezy zajmuje miejsca po prawej stronie prowadzącego debatę, ich oponenci po stronie przeciwnej. W środku siedzą osoby niezdecydowane. Naprzeciwko nich, np. na podwyższeniu, siedzi prowadzący obrady i sekretarz. Podczas obrad zakazane jest opuszczanie sali i zmienianie miejsc.

• Wybór tematu debaty

Przed rozpoczęciem spotkania osoba prowadząca wybiera z poniższej listy 5 tematów i zapisuje je na flipcharcie.

Podczas spotkania uczestnicy wspólnie dokonują wyboru tematu debaty poprzez głosowanie. Osoba prowadząca odczytuje nazwy tematów i prosi o podniesienie ręki w przypadku, gdy uczestnik jest nim zainteresowany. Następnie podlicza, ile osób jest zainteresowanych danym tematem i zapisuje wyniki. Wygrywa temat, który ma najwięcej głosów.

Tematy:

1. Sprzątanie po psach
2. Prawa rowerzystów
3. Zagospodarowanie skweru
4. Budowa ośrodka dla uchodźców
5. Obowiązkowe sprzątanie lasu
6. Cisza nocna od godzinie 21
7. Plac zabaw przy kościele
8. Facebook dozwod 20 lat
9. Zakaz korzystania z telefonów komórkowych w miejscach publicznych
10. Zakaz korzystania z mp3 w miejscach publicznych
11. Zakaz jeżdżenia na quadach/ skuterach
12. Obowiązkowy udział w otwartych obradach rady gminy
13. Zakaz rozmów na tematy polityczne w miejscach publicznych
14. Zakaz noszenia ekstrawaganckich fryzur
15. Zakaz noszenia kolorowych ubrań
16. Obowiązek mówienia czystą polszczyzną
17. Inne

• Podział ról

Osoba prowadząca wrzuca wcześniej przygotowane karteczki z wypisanymi rolami do pudełka/ kapelusza, zamiesza i poprosi każdego uczestnika o wylosowanie 1 karteczki. Następnie niech każdy głośno powie, w jaką rolę się wcieli, np. „Mieszkaniec, jestem za” i usiądzie w odpowiednim miejscu. Osoby będące „za” siadają po stronie prawej prowadzącego, przeciwnicy po stronie lewej.

Zanim rozpocznie się debata, osoba prowadząca rozdaje kartki i długopisy. Prosi także uczestników, by zastanowili się, jakimi argumentami będą się posługiwali w przekonaniu reszty do swojego poglądu. Potrzebny też będzie czas na dyskusję uczestników wśród swoich grup.

• Przebieg debaty

Za pomocą dzwonka lub młotka osoba prowadząca przerywa konsultacje grup i rozpoczyna debatę wprowadzając uczestników w temat. Można zacząć od słów: „Zebraliśmy się, by podyskutować na temat….., który jest istotny dla naszych mieszkańców, dlatego też wśród nas znaleźli się przedstawiciele kluczowych instytucji i organizacji, m.in. Przewodnicząca koła gospodyń wiejskich – Pani Krysia” itd.

Następnie niech każdy uczestnik wcieli się w wylosowaną rolę i powie, dlaczego przyszedł na debatę i dlaczego z jego punktu widzenia dany problem jest ważny np. „Jestem sołtysem i zależy mi na spokojnym życiu mieszkańców. ” lub „ Jestem uczniem gimnazjum i nie rozumiem, dlaczego po godz. 21:00 nie mogę wychodzić z domu bez opieki osoby dorosłej”. 

Każdy z uczestników ma pół minuty na zaprezentowanie swojego zdania.

Następnie osoba prowadząca dziękuje za zabranie głosu i rozpoczyna właściwą debatę poprzez oddanie głosu osobie broniącej tezy. Prosi ją aby uargumentowała swoje poglądy. Głos udzielany jest na przemian poszczególnym stronom.

Każda osoba ma na wypowiedź 1 minutę.

Dla ułatwienia można skorzystać z minutnika, który będzie odmierzał czas wypowiedzi poszczególnych uczestników.
(przykład: http://timer.onlineclock.net/)

Uczestnicy z  przeciwnych grup wymieniają się argumentami. Ważne, by każdy uczestnik mógł się wypowiedzieć. Jeden uczestnik może zabrać głos kilkakrotnie.

Głos publiczności

Osoby, które wylosowały rolę publiczności, również mają prawo głosu, jednak by móc się wypowiedzieć, muszą zwrócić na siebie uwagę prowadzącego. Mogą to zrobić w różny sposób: podnieść rękę, wstać itp. Osoba prowadząca udziela głosu, a chętna do wypowiedzi uczestnik spotkania przedstawia się, a następnie przechodzi do wyrażenia opinii.

Wymiana zdań powinna trwać ok. 30 min.

Następnie obie strony podsumowują w zamkniętej konwersacji wszystkie wystąpienia. Wybierają przedstawiciela, który dokona podsumowania w imieniu grupy na forum. Publiczność także bierze udział w podsumowaniu.

Głosowanie

Ostatnią częścią debaty jest głosowanie. Tradycyjnie w Oksfordzie odbywa się poprzez wyjście przez odpowiednie drzwi. Można przygotować wcześniej symboliczne drzwi lub też wykorzystać drzwi rzeczywiste. Uczestnicy, którzy są „za”
(bez względu na wcześniejsze przekonania) przechodzą przez drzwi. Głosowanie może odbywać się też przez podniesienie ręki.

O decyzji przesądza większość głosów. 

Można skrócić czas debaty i przeprowadzić dyskusję na kilka tematów.

Zakończenie

• Krótkie podsumowanie prowadzącego.
• Podziękowanie wszystkim za udział oraz za możliwość wysłuchania wszystkich
• kandydatów.

Czas trwania debaty: ok. 45 min

Pytanie do prof. Balcerowicza

Kolejnym etapem spotkania jest wymyślenie pytania, które zostanie zadane podczas ewentualnego spotkania z prof. Leszkiem Balcerowiczem (spotkanie bedzie nagrodą za przesłanie najlepszej relacji z przeprowadzonej debaty).

Osoba prowadząca rozdaje uczestnikom karteczki i flamastry. Niech każdy przez 2 minuty indywidualnie zastanowi się, o co chciałby zapytać Profesora i niech wyraźnie zapisze pytanie na papierze.

WAŻNE! Można zapisać tylko jedno pytanie.

Następnie pytania przyczepiane są do tablicy/flipchartu, tak by każdy mógł je zobaczyć. Następnie osoba prowadząca prosi uczestników, by każdy z nich postawił jedną kropkę na kartce z pytaniem, które najbardziej mu się podoba. Później zliczcie wspólnie liczbę kropek. Pytanie, które uzyska największą liczbę kropek, może zostać zadane podczas ewentualnego spotkania z Profesorem.

Czas trwania ok 10 min

ZAKOŃCZENIE

Zapytaj uczestników o wrażenia po spotkaniu i zachęć do wypożyczenia książki „Wolność - przeciw zniewoleniu umysłów” prof. Leszka Balcerowicza.