program rozwoju biblioteki

Fot. National Institutes of Health

NAUKOWCY SĄ WŚRÓD NAS

Autorka scenariusza: Alina Hałoń 

UCZESTNICY: kilku- lub kilkunastoosobowa grupa dzieci w wieku od dziewięciu do dwunastu lat.

CZAS TRWANIA: od 135 do 150 minut. 

MATERIAŁY:

• książki z serii „Nazywam się…”, których bohaterami są wybitne postacie ze świata nauki (np. Mikołaj Kopernik, Maria Curie-Skłodowska, Albert Einstein),
• kartony, słoiki, sznurki, taśmy i inne dostępne materiały, z których zostanie utworzone laboratorium badawcze,
• farby, kleje, nożyczki, kartki do flipcharta (kilka sztuk), małe karteczki,
• kilka przedmiotów „do ukrycia” w wybranym miejscu w bibliotece lub poza budynkiem biblioteki (np. lornetka, kompas, latarka, słoik z wodą zabarwioną kolorem, śrubki).

CELE: 

• rozbudzenie u dzieci ciekawości otaczającego ich świata i zachodzących w nim zjawisk,
• zapoznanie dzieci z postaciami wybranych wybitnych naukowców,
• wzmocnienie postaw utrwalających znaczenie uczenia się i rozwijania w życiu człowieka.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

Rozpoczęcie zajęć (30 minut)

Osoba prowadząca wita dzieci, przedstawia tematykę zajęć i opowiada o tym, jak będzie przebiegać spotkanie. Dzieci siadają w kręgu, po kolei podają swoje imiona i zainteresowania (np. mam na imię Michał, najbardziej interesuję się grami komputerowymi…). Osoba prowadząca prezentuje książki z serii „Nazywam się…”, które będą wykorzystywane na zajęciach, krótko przedstawia ich bohaterów - sławnych naukowców oraz dziedziny nauki, którymi się zajmowali. 

Następnie grupę dzieci dzielimy na kilka podgrup według dowolnej zasady (np. dzieci po kolei odliczają "1, 2, 3…" lub wybieramy kilkoro dzieci i one same dobierają sobie kolegów i koleżanki lub przygotowujemy losy z nazwiskami bohaterów zajęć i dzieci losują "swoich" naukowców itp.). Każda podgrupa otrzymuje książkę z serii "Nazywam się…", poświęconą innej postaci. Zadaniem dzieci jest wyszukanie w książce treści mówiących o najważniejszych odkryciach bohaterów zajęć (jeśli dzieci są młodsze, w tym zadaniu może pomóc wolontariusz, opiekun grupy, bibliotekarz czy bibliotekarka). Z każdej książki zostaje odczytany fragment (6-10 zdań), który dotyczy ważnego odkrycia, np. ciekawostki z nim związanej.

Ćwiczenie 1 (30 minut)

Osoba prowadząca mówi dzieciom, że one również mogą być odkrywcami. Podkreśla, że aby zostać odkrywcą, trzeba obserwować świat, być dociekliwym, cierpliwym. Zaprasza dzieci, żeby w swoich podgrupach, w bibliotece lub w jej najbliższym otoczeniu znalazły ciekawe dla siebie dwa przedmioty (np. rośliny, deskę, starą pompkę do rowerów, przedmioty wcześniej ukryte w wybranym miejscu), a następnie opowiedziały o nich pozostałym uczestnikom zajęć. Dzieci zapisują na kartkach znalezione przedmioty.

Ćwiczenie 2 (45-60 minut)

Dzieci wracają do pomieszczenia, w którym odbywają się zajęcia. Opowiadają o znalezionych przedmiotach i przedstawiają je w zabawny sposób starając się wspólnie odpowiedzieć na pytania:

a) Jakie zastosowanie ma ten przedmiot? 
b) Do czego jeszcze może służyć ten przedmiot? Jakie mogą być pomysły na nowe zastosowania?
c) Jak można sprawdzić, czy te pomysły zadziałają?

Osoba prowadząca zapowiada, że teraz uczestnicy będą tworzyć własne laboratoria. Dzieli uczestników na 4-6 podgrup według dowolnej zasady (w podgrupie powinno być 3-4 dzieci). Każda z podgrup wybiera przedmiot, którym chciałaby się zająć i co w tym przedmiocie chciałaby zbadać (młodszym dzieciom osoba prowadząca może coś podpowiedzieć, np. można zbadać, jak szybko liście spadają na ziemię, co jest w środku liścia, dlaczego liście mają różne kształty, od czego to zależy itp.). Uczestnicy układają plan działań, zapisują go na dużej kartce, a następnie z dostępnych materiałów (np. przyrządów do mierzenia, narzędzi do porównań itp.) budują laboratorium. Po zakończeniu prac "organizujemy" wycieczkę po laboratoriach. Dzieci opowiadają o swoich laboratoriach i badaniach, którymi się zajmowały.

Podsumowanie zajęć (30 minut)

Dzieci siadają w kręgu i zapisują na karteczkach lub spontanicznie odpowiadają na pytanie: "Co trzeba zrobić, aby odkrywać świat?". Osoba prowadząca zapisuje odpowiedzi na flipcharcie, a następnie omawia je wykorzystując takie pojęcia, jak wiedza, edukacja, pomysł, marzenia, cierpliwość, pracowitość.

Następnie osoba prowadząca pokazuje dzieciom książki dotyczące poruszanych na zajęciach tematów, które można wypożyczyć w bibliotece. Zaznacza, że w bibliotece można odkrywać dorobek przeszłości, uczyć się, poznawać - po to, by móc spełniać swoje marzenia. 

Scenariusz do pobrania (.doc) 

Scenariusz jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz autorów oraz Stowarzyszenia Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. Nie wolno używać tego utworu do celów komercyjnych. Zezwala się na kopiowanie, rozpowszechnianie, odtwarzanie i wykonywanie utworu oraz tworzenie utworów zależnych – pod warunkiem zachowania niniejszej licencji i wskazania autorów oraz Stowarzyszenia Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL jako właścicieli praw do tekstu. Treść licencji jest dostępna na stronie: http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/pl/legalcode.