program rozwoju biblioteki

Jak zdobyć pieniądze na bibliotekę z funduszu sołeckiego?

W ramach dobrych praktyk prezentujemy przykład rzeczniczego sukcesu, który odniosła Jadwiga Kuternozińska z Biblioteki Publicznej w Ruszowie. Dzięki rzeczniczej aktywności biblioteka zyskała 22 tysiące złotych na remont placu przed biblioteką. Prezentując tę praktykę zachęcamy do podjęcia działania rzeczniczych i skorzystanie z funduszu sołeckiego.

Ustawa z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim wprowadziła możliwość podejmowania wiążącej decyzji przez mieszkańców sołectw o wydatkowaniu fragmentu budżetu gminy. Istotą funduszu sołeckiego jest  fakt, że decyzja mieszkańców nie może być podważona przez władze gminy, a warunki które trzeba spełnić są dość proste. Aby fundusz sołecki zaistniał w  gminie, konieczne jest podjęcie corocznej uchwały przez Radę Gminy, która w danym roku (do 31 marca) wyodrębnia fundusz na rok następny. W przypadku uchwalenia przez Radę Gminy zgody na wyodrębnienie funduszu sołeckiego wójt/burmistrz przekazuje informacje o wysokości funduszu do końca lipca każdego roku. Następnie mieszkańcy muszą podczas zebrania wiejskiego podjąć uchwałę o przeznaczeniu środków z funduszu sołeckiego i złożyć uchwałę z przyjętym wnioskiem do 30 września do wójta/burmistrza. Mieszkańcy mogą przeznaczyć pieniądze na przedsięwzięcia będące zadaniami własnymi gminy, służące poprawie warunków ich życia i zgodne ze strategią rozwoju gminy. Wniosek przyjmowany przez mieszkańców nie ma specjalnych wymogów. Musi jedynie zawierać informację o tym, czego chcą mieszkańcy, wycenę kosztów, a w uzasadnieniu musi być wskazane, w jaki sposób sfinansowanie przedsięwzięcie posłuży poprawie warunków życia mieszkańców. Jeżeli wniosek spełni te trzy kryteria, przedsięwzięcia muszą zostać wpisane do budżetu i wykonane w kolejnym roku. Z takiej możliwości skorzystała biblioteka w Rusztowie.

Na czym polegało rzecznicze działanie?

Jak czytamy w historii opisanej przez panią Jadwigę: Po przyjeździe z drugiej części szkolenia rzeczniczego na temat wystąpień publicznych zobaczyłam ogłoszenie dla mieszkańców. Sołtys zwoływał zebranie wiejskie. Pierwszym punktem tego zebrania było podjęcie decyzji, na co przeznaczyć przyszłoroczny fundusz sołecki. Pomyślałam o placu przed domem kultury, w którym mieści się biblioteka. Sam budynek jest odnowiony, ale plac, szczególnie po deszczu, jest zabłocony, rozjeżdżony przez auta. Ludzie przyjeżdżający do biblioteki narzekają na brak parkingu. Poszłam na zebranie, wysłuchałam sołtysa, który zaproponował przeznaczyć te pieniądze na witacze, oznakowanie ulic, stronę internetową. Pomyślałam o naukach rzeczniczych – moje wystąpienie powinno być krótką, konkretną wypowiedzią na temat. I tak zrobiłam, pochwaliłam sołtysa za pomysł, że jest świetny, ale są pilniejsze potrzeby. I w kilku słowach przedstawiłam potrzebę wybudowania parkingu i zabudowania placu przed domem kultury. Konsternacja zapadła wśród mieszkańców, ale widocznie argumenty były trafione, bowiem przegłosowano mój wniosek pozytywnie. Pieniądze w kwocie 22 tys. zł zostaną przeznaczone na zagospodarowanie terenu wokół domu kultury. Mieszkańcy będą mieli gdzie zaparkować samochód, a piesi będą mogli przyjść, bez pobrudzenia butów, do biblioteki. Zwiększy to estetykę placu i obiektu. Dzieci będą mogły swobodnie biegać od strony frontowej budynku.

Dlaczego jest to dobra praktyka?

• Bibliotekarce udało się osiągnąć cel – zbudować poparcie wśród mieszkańców, nie naruszając relacji z sołtysem.
• Historia ta pokazuje, że rzecznictwo to przede wszystkim wykorzystywanie okazji - w tej historii kluczowa była sama obecność na zebraniu wiejskim (przypominamy słowa Audry Caplan – w rzecznictwie najważniejsze jest, żeby wyjść z biblioteki) i gotowy pomysł zaprezentowany zgodnie ze wskazówkami tworzenia rzeczniczego przekazu.
• I jak mówi sama autorka sukcesu rzeczniczego: Najważniejsze w tym działaniu jest zdecydowanie. Należy w kilku konkretnych słowach przedstawić swój punkt widzenia wraz z korzyściami dla innych i nie krytykować pomysłów innych.

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"!
 

Opowiedz swoją historię - jubileusz biblioteki 

Jubileusz biblioteki to świetna okazja do zorganizowania rzeczniczych wydarzeń, które pokażą mieszkańcom i samorządowi, jak ważną rolę biblioteka pełni (i pełniła już wcześniej) w swojej społeczności. Zachęcamy do wymyślenia twórczych sposobów, które pokażą bibliotekę jako tętniące życiem miejsce ważne dla użytkowników w różnym wieku.

Odejdźcie od oficjalnych akademii, podczas których włodarze miasta zasiadają w pierwszym rzędzie i z uwagą (mamy nadzieję) słuchają przemówień o historii biblioteki. Postawcie na ludzi – opowiadajcie swoją historię i zbudujcie zaangażowanie wśród użytkowników. Waszym celem jest budowanie wizerunku biblioteki - żywej, ciekawej i potrzebnej. Unikając akademii, unikamy powielania stereotypów o bibliotece jako nudnym i nieco przykurzonym miejscu. Zamiast oficjalnego obiadu dla radnych zorganizujcie piknik dla radnych i mieszkańców, który zakończycie tańcami pod gwiazdami. To oczywiście pomysł dla tych szczęśliwych bibliotek, które swoje okrągłe rocznice obchodzą w lecie. Jeżeli jednak obchodzicie jubileusz w zimie, zawsze możecie zorganizować kulig.

Lubicie oficjalne imprezy? Zorganizujcie galę à la Oscary czy bal w Operze Wiedeńskiej. Ważne, żeby wyjść poza utarte i przyjęte schematy – postawcie na twórczość, radość i dobrą zabawę. Pamiętajcie – rozmach zależy przede wszystkim od dobrych pomysłów, nie od pieniędzy. 

Przykładem twórczego podejścia do jubileuszu biblioteki są obchody 90-lecia biblioteki w Hrubieszowie. Jak czytamy w gazetce wydanej z okazji jubileuszu: w maju 2012 minęło 90 lat powstania pierwszej biblioteki publicznej w Hrubieszowie. Miejsca Biblioteka Publiczna postanowiła uczcić te okrągłe urodziny w gronie najbliższych, czyli mieszkańców miasta. Obchody jubileuszu weszły w zakres projektu 90 lat biblioteki publicznej w Hrubieszowie. Projekt zakładał:

• Organizację 24-godzinnego Maratonu Głośnego Czytania. 
• Przeprowadzenie Bibliotecznej Nocy z duchami i tradycją (nocne wędrówki dzieci szlakami turystycznymi miasta, ilustrowane scenkami zaczerpniętymi z legend regionalnych, później zabawy prowadzone metodami aktywnymi służące promowaniu biblioteki i czytelnictwa jako atrakcyjnej alternatywy na spędzanie wolnego czasu).
• W finale obchodów wydanie jubileuszowej jednodniówki stylizowanej na przedwojenną gazetę hrubieszowską zawierającą zarys historii placówki oraz relację z obchodów 90. urodzin biblioteki. Wydawnictwu towarzyszy multimedialna prezentacja nagrana na płycie DVD.  

Dlaczego jest to dobra praktyka?

• Pokazuje, że biblioteka to przede wszystkim ludzie – hrubieszowska biblioteka zdecydowała się opowiedzieć swoją historię przede wszystkim poprzez opowieść o ludziach, którzy tę bibliotekę tworzyli. W prezentacji multimedialnej znajdziemy wciągającą opowieść o wieloletniej kierowniczce biblioteki – charyzmatycznej postaci Stefanii Michalskiej, którą w przygotowanym filmie wspomina jej córka. Przypomnijmy, dobrze opowiedziana historia to taka, która spełnia cztery kryteria: 
  
  - Ma bohatera/bohaterkę – konkretne osoby lub osobę, która ma imię.
  - Została opowiedziana z detalami, które czynią historię unikalną. 
  - Zawiera konkrety opowiedziane potocznym językiem, w prosty i obrazowy sposób. 
  - Jest krótka – zwłaszcza, jeżeli historia ma mieć formę nagrania wideo bądź audio. Również w przypadku tekstu zdecydowanie bardziej  sprawdzi się kilka krótkich historii, niż jedna długa. 

• Łączy tradycję z nowoczesnością – hasło hrubieszowskiego jubileuszu brzmiało: Świętujemy w starym stylu z nowymi pomysłami. To, że jubileusze dotyczą historii, nie oznacza, że tradycyjnie muszą być obchodzone. Na nudnych, oficjalnych akademiach byli wszyscy, na twórczym i radosnym świętowaniu X-lecia biblioteki – mało kto. Pomyśl, w jakim ty jubileuszu chętnie weźmiesz udział, a czego zwykle nie lubisz w oficjalnych obchodach, porozmawiaj ze swoim zespołem, zróbcie listę najnudniejszych rzeczy w trakcie jubileuszy, potraktujcie ten zestaw jako złe praktyki, których nie wolno Wam powtórzyć. Zacznijcie od siebie, jeżeli przygotowania do jubileuszu sprawią Wam radość – bawić będą się też mieszkańcy. 

• Angażuje w różnorodne formy – w hrubieszowskim jubileuszu każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Ty też pomyśl o formule, która zaangażuje użytkowników na różne sposoby. Pamiętaj, jubileusz jest też dobrą okazją do zaangażowania sojuszników, nie musicie robić wszystkiego samodzielnie. 

Prezentowaną dobrą praktykę – gazetkę wydaną z okazji jubileuszu 90-lecia hrubieszowskiej biblioteki możesz pobrać tutaj.

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"!
 

Liczby się liczą, ale to ludzie mają głos. Ankieta badania wizerunku biblioteki

Wakacje to okres sprzyjający nie tylko wypoczynkowi, ale też wizytom w bibliotekach, zwłaszcza w turystycznych miejscowościach. Z perspektywy rzeczniczej to kolejna okazja do budowania wizerunku biblioteki. Tym razem, w ramach dobrych praktyk, proponujemy ankietę badania wizerunku wraz z inspiracjami do zaprezentowania jej wyników przedstawicielom samorządu. Z jednej strony jest to narzędzie angażujące użytkowników, z drugiej, kiedy już zbierzemy i opracujemy wyniki, mamy gotowy materiał do prezentacji dla przedstawicieli samorządu. Wakacje to okres pełen rzeczniczych okazji do wykorzystania, do czego gorąco zachęcamy!

5 pytań o bibliotekę

Bardzo prosimy o odpowiedź na pięć krótkich pytań. Pomogą nam one dobrze prowadzić naszą bibliotekę.

1. Przychodzę do biblioteki, żeby: 

Zaznacz wszystkie odpowiedzi, które są w Twoim przypadku prawdziwe

a) Wypożyczyć książkę
b) Skorzystać na miejscu ze zbiorów biblioteki
c) Skorzystać z darmowego dostępu do sieci
d) Skorzystać ze dodatkowego sprzętu – skaner, drukarka
e) Wziąć udział w spotkaniach z ciekawymi ludźmi
f) Wziąć udział w imprezach kulturalnych
g) inne powody, jakie …………………………………………………………………………………………………………

2. Dokończ zdanie: Biblioteka jest dla mnie miejscem...

a) …
b) …
c) …

3. Biblioteka w naszej gminie/mieście: 

Wybierz jedną odpowiedź

a) jest ważnym i potrzebnym miejscem
b) nie szkodzi, że jest, ale równie dobrze mogłoby jej nie być
c) jest zbędna 

4. Nasza biblioteka powinna: 

Wybierz wszystkie odpowiedzi, które są, według Ciebie, prawdziwe

a) zwiększyć zbiory, napisz, jakich książek powinno być więcej
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
b) wydłużyć godziny pracy, napisz, jakie godziny otwarcia byłyby dla ciebie najbardziej dogodne
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
c) zwiększyć liczbę stanowisk komputerowych
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
d) zwiększyć ilość prowadzonych zajęć/imprez, napisz, w jakiego rodzaju zajęciach/imprezach najchętniej byś uczestniczył/a
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
e) przeprowadzić remont/rozbudowę, napisz, co najbardziej według ciebie wymaga remontu
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Oczekuję, że wójt i radni gminy:

Wybierz jedną odpowiedź

a) bardziej zainwestują w bibliotekę – przeznaczą na nią więcej pieniędzy z gminnego budżetu
b) pozostawią finansowanie na tym samym poziomie
c) zmniejszą finansowanie biblioteki

Jak możesz wykorzystać odpowiedzi z ankiety?

1. Przygotuj informacje z wynikami – zarówno użytkownicy, jak i radni będą zainteresowani wynikami. Badania pokazuje, że zaangażowanie w konsultacje spada między innymi dlatego, że bardzo rzadko organizatorzy badania wracają do pytanych z informacją, co pokazały wyniki, w jaki sposób zaangażowanie użytkowników (udzielenie odpowiedzi na pytania) przydało się. Dlatego poinformuj o wynikach! 
    
2. Użyj wyników w prezentacji przed Radą Gminy. Pokaż wyniki w formie „tortów” 
   
   
    
3. Daj radnym zagadkę: 

- Zgadnijcie Państwo, jaki jest pierwszy powód, dla którego użytkownicy przychodzą do naszej biblioteki?
- Zgadnijcie Państwo, jak najczęściej użytkownicy określają bibliotekę?
- Zgadnijcie Państwo, jaki % waszych wyborców oczekuje zwiększenia finansowania biblioteki?
- Zgadnijcie, jaka potrzeba jest, zdaniem naszych użytkowników, najważniejsza?

W odpowiedzi wyświetl wynik ankiety. 

Dlaczego jest to dobra praktyka?

• Chętnie wspiera się tych, którzy mają dobrą markę – dzięki badaniom wizerunku biblioteki, możemy pokazać decydentom, że biblioteka jest dla lokalnej społeczności miejscem ważnym i potrzebnym a tym samym istotnym partnerem dla samorządu.
   
• Wielokrotnie powtarzamy: głos użytkownika liczy się bardziej, niż głos bibliotekarza/ki – odpowiedzi użytkowników mogą być tubą wzmacniającą nasz głos w sprawie propozycji zwiększenia dotacji na działania biblioteki, mające na celu jeszcze lepsze zaspokajanie potrzeb użytkowników. Zachęcamy do zaprezentowania wyników badania np. podczas kolejnej sesji rady miasta, uchwalania budżetu czy posiedzenia komisji kultury. 
   
• Liczby się liczą – badania ankietowe to stosunkowo łatwy sposób na dotarcie do dużego grona użytkowników biblioteki, a tym samym tak duża liczba odpowiedzi-głosów za biblioteką, bardzo uwiarygadniają naszą instytucję. 

Pamiętaj o zaprezentowaniu wyników i wyciągnięciu wniosków z odpowiedzi. Badanie będzie miało sens, jeżeli zamierzamy wykorzystać wyniki – zaprezentować rezultaty badania, a także choć w niewielkim stopniu odpowiedzieć na postulaty użytkowników (a jeżeli nie możesz na nie odpowiedzieć, to poinformuj dlaczego nie możesz tego zrobić i jakie działania podejmiesz, żeby odpowiedzieć na zgłaszane potrzeby). 

Prezentowaną dobrą praktykę możesz pobrać tutaj w postaci dokumentu otwartego do edycji, zachęcamy też do lektury podręcznika Docenić bibliotekę – jak skutecznie prowadzić rzecznictwo, gdzie piszemy więcej o badaniu wizerunku biblioteki.  

To skuteczne i proste w przygotowaniu narzędzie rzecznicze, zatem do dzieła! 

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"!
 

Kok w bok i na rower marsz, czyli  stop stereotypom!

W Polsce jest ich ponad 40 tysięcy, z czego 17 tysięcy pracuje w bibliotekach publicznych. W kraju o jednym z najniższych wskaźników czytelnictwa i zakupów bibliotecznych w Europie inicjują dyskusyjne kluby książki, promują twórczość lokalnych artystów, wciągają dzieciaki w świat teatru, a seniorów wprowadzają w świat internetu. Dobrze wykształcone - ale kiepsko wynagradzane, obdarzone wysokim zaufaniem społecznym - ale często niedoceniane przez lokalne samorządy. 

Bibliotekarki – przedsiębiorcze i wielozadaniowe - z niezwykłą energią, pomysłowością i determinacją zmieniają oblicze polskich wsi, miasteczek, a nawet dużych miast. A jednak wciąż są postrzegane stereotypowo: jako ciche, niewyróżniające się osoby, ukryte za biurkiem, książką i grubymi szkłami okularów. 

Jak zmienić ten mało atrakcyjny wizerunek? 

Tym razem w ramach dobrej praktyki prezentujemy akcję „Odjazdowy Bibliotekarz”, zainicjowaną przez Paulinę Milewską z Biblioteki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi.

Odjazdowy Bibliotekarz

Odjazdowi bibliotekarze w niekonwencjonalny sposób przełamują stereotyp zawodu. To właśnie niesprawiedliwe opinie o pracownikach bibliotek stanowiły impuls do zorganizowania kolorowego, głośnego i radosnego rajdu rowerowego bibliotekarzy – inicjatywy, która pokazuje bibliotekarzy w zupełnie innym świetle. 

Krótka historia

Pomysł zorganizowania „Odjazdowego Bibliotekarza” zrodził się w 2009 roku w głowie łódzkiej bibliotekarki, na co dzień dojeżdżającej do pracy na dwóch kółkach. Kiedy obok jej roweru pojawiło się w bibliotece jeszcze pięć innych należących do jej współpracowników, stwierdziła, że można to wykorzystać. VIII Tydzień Bibliotek obchodzony w maju 2010 roku był idealną okazją do zrealizowania tej nietypowej akcji. W 2012 roku akcja rozkręciła się na dobre i bibliotekarzy na rowerach można było spotkać w 97 miejscowościach w całej Polsce. 

Dlaczego rower?

Bibliotekarz na rowerze to niestandardowe połączenie: budzi ciekawość, zdziwienie, zwraca uwagę i wywołuje różne reakcje, najczęściej... uśmiech. I o to właśnie chodzi! Rower ma prawie każdy, kojarzy się on z wypoczynkiem, przyjemnością, zabawą, dzieciństwem. Bibliotekarze na dwóch kółkach są aktywni, uśmiechnięci, można nawet powiedzieć, że są trendy (moda na rower i bycie „eko”). Stereotyp nie wytrzymuje tego niekonwencjonalnego zestawienia. 

Jak zorganizować podobną akcję?

Odjazdowy Bibliotekarz to akcja szczególna ze względu na swoją otwartość – każdy może zorganizować swoją edycję. Wśród organizatorów lokalnych znaleźć można zarówno różnego typu biblioteki (publiczne, pedagogiczne, naukowe, uczelniane), jak i organizacje pozarządowe (głównie stowarzyszenia i fundacje pro-rowerowe, koła Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich), a także jednostki administracji publicznej. To, jak „Odjazdowy Bibliotekarz” wygląda w danej miejscowości, zależy wyłącznie od organizatorów lokalnych i ich kreatywności. Różne pomysły na uatrakcyjnienie rajdu spotkały się z uznaniem uczestników. W niektórych miejscowościach imprezie towarzyszyły akcje wymiany książek (czyli bookcrossing ), losowanie nagród czy rozdawanie koszulek, w innych zaś pikniki, ogniska, wspólna zabawa lub zwiedzanie biblioteki.

Połączenie dwóch, wydawałoby się, skrajności, jakimi są rowery i bibliotekarze, przyniosło pozytywne rezultaty. „Odjazdowy Bibliotekarz” łączy ludzi i zmienia ich na lepsze. Zmienia „nas – bibliotekarzy" i „nas wszystkich". Szczególnie zaś – modyfikuje myślenie o bibliotekarzu, bibliotekach, czytelnictwie – okazuje się, że to wszystko może być i jest... odjazdowe!

Szczegółowe informacje na temat akcji, materiały do pobrania, poradnik oraz dane kontaktowe organizatorów i koordynatorów akcji są dostępne na stronie "Odjazdowego Bibliotekarza".

Dlaczego to dobra praktyka?

• Zmiana wizerunku nie jest łatwym zadaniem, tym bardziej w sytuacji kiedy opiera się on na wyobrażeniach. Odjazdowy bibliotekarz łamie kołem ( a nawet dwoma!) stereotyp nudnej pani w szarym swetrze, pokazując bibliotekarzy jako nowoczesnych, energicznych i sympatycznych ludzi.
• To wyjście do ludzi i znakomita promocja działalności biblioteki i bibliotekarzy.
• To także świetna okazja do zainicjowania kampanii rzeczniczej i budowania relacji. 

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"!
 

Po szkoleniu z rzecznictwa – spotkanie zespołu

Wracasz ze szkolenia z rzecznictwa i zastanawiasz się co dalej? Jak zastosować całą tę wiedzę? Masz gotowość, żeby sprawdzić rzecznicze idee w bibliotekarskiej praktyce? Myślisz też o przygotowaniu Planu Rzecznictwa dla swojej biblioteki? Doskonale zdajesz sobie jednak sprawę, że  rzecznictwo to gra zespołowa i bez pomocy wszystkich pracowników biblioteki najlepszy nawet plan pozostanie tylko planem. Jak zatem włączyć w rzecznictwo cały zespół biblioteczny?

Przed takim dylematem stanęła również Halina Kurek – dyrektorka biblioteki w Hrubieszowie, uczestniczka jednego z pierwszych szkoleń z rzecznictwa w Lublinie. Dyrektorka hrubieszowskiej biblioteki zdecydowała się poprowadzić spotkanie zespołu, żeby przekazać najważniejsze treści i zdobyć zaangażowanie zespołu w prowadzeniu rzecznictwa. Zapytana przez nas dlaczego zorganizowała takie spotkanie odpowiedziała: wizerunek biblioteki w jej środowisku tworzą wszyscy pracownicy biblioteki, dlatego podzielenie się zdobytą wiedzą uważam za istotne dla skuteczności działań rzeczniczych. Co na to pracownicy? Jolanta Janiec, uczestniczka spotkania podkreśla: przekazane treści stały się podstawą dyskusji w zespole, a w konsekwencji wypracowania wspólnego punktu widzenia i strategii planowego działania. Brawa dla bibliotekarek z Hrubieszowa!

W ramach dobrych praktyk podpowiadamy, jak podzielić się z zespołem wiedzą zdobytą podczas szkoleń z rzecznictwa i zbudować zaangażowanie (więcej o budowaniu zaangażowania na ss. 184-187 podręcznika „Docenić bibliotekę – jak skutecznie prowadzić rzecznictwo”.)

Prezentujemy scenariusz dwugodzinnego spotkania, podczas którego wspólnie możecie porozmawiać z zespołem o rzecznictwie. Aby pobrać scenariusz, kliknij poniższy obrazek:

Budowanie zaangażowania podczas spotkania 

1. Przedstaw program spotkania  
   
   Spotkanie warto rozpocząć przedstawieniem programu spotkania, w którym znajdzie się zarys wszystkich kwestii, które chcesz omówić. Tak przygotowany plan spotkania pomaga utrzymać uczestników w temacie i pozwala im wiedzieć, co będzie podlegało dyskusji i kiedy.
    
2. Pokaż cel i korzyści dla biblioteki 
   
   Spotkanie z zespołem nie przyniesie efektu, jeśli  uczestnicy nie będą rozumieli tego, że rzecznictwo nie jest tylko zadaniem dyrektora/ki biblioteki, ale każdego członka zespołu, a nieskoordynowane działania i wypowiedzi na temat biblioteki i jej działań mogą wywołać chaos informacyjny i zaszkodzić bibliotece. Dlatego tak ważna jest spójność, aby działać razem i mówić jednym głosem. 
    
3. Zbieraj pomysły
   
   Zachęcaj do dyskusji, zadawaj pytania otwarte, unikaj ocen. Spotkanie zespołu to znakomita okazja by usłyszeć pomysły  i spostrzeżenia wszystkich członków zespołu. Nie bój się ciszy – bywa bardzo przydatna. Daje ludziom szansę na zastanowienie i zebranie myśli. Przeczekanie ciszy może zachęcić osobę, która się waha, do wypowiedzi, która może dużo wnieść do dalszej dyskusji.
    
4. Dopytuj o wątpliwości
   
   Dopytuj o wątpliwości i daj przestrzeń do wypowiedzenia się wszystkim członkom zespołu, w ten sposób budujesz zaangażowanie i zwiększasz świadomość roli rzeczniczej. Pamiętaj, że samo dzielenie się wątpliwościami pomaga w zrozumieniu tematu i angażuje w dalsze prace. 
    
5. Korzystaj z różnorodnych kompetencji 
   
   Pokaż pracownikom biblioteki, że rzecznictwo wymaga wielu kompetencji, których trudno oczekiwać od jednej osoby, dlatego siła tkwi w zespole i dla każdego znajdzie się rola w rzecznictwie: 
   
   - przy każdej nadarzającej się okazji mówić entuzjastycznie o bibliotece i budować przyjazne relacje, 
   - wspierać przy opracowywaniu Planu Rzecznictwa,
   - prowadzić bloga, profil na Facebooku, czy Twitterze, 
   - przygotować prezentację na temat biblioteki, 
   - zbierać przydatne dane na temat działań biblioteki i historie użytkowników,
   - projektować i rozprowadzać materiały rzecznicze,
   - napisać artykuł do czasopisma, które czytają decydenci,
   - dumnie nosić torbę z książkami i koszulkę z logo biblioteki, również poza godzinami pracy,
   - … 
   
   Ważne jest, abyś jako szef zespołu motywował/a i zachęcał/a do działania, pokazując, że liczy się każdy mały wkład, a rzeczniczy sukces wymaga wysiłku wielu ludzi na wielu poziomach – pracownicy mający bezpośredni kontakt z czytelnikiem są taka sama wizytówką biblioteki  jak jej dyrektor/ka.
    
6. Uczcie się rzecznictwa zespołowo 
   
   Ponieważ rzecznictwo to działania długofalowe, ważne jest, aby spotykać się regularnie i wymieniać rzeczniczymi doświadczeniami i dzielić dobrymi praktykami. W ten sposób zapewniasz lepszy obieg informacji i wymiany doświadczeń, wzmacniasz też integrację zespołu. 
   
   Po spotkaniu – podziękuj wszystkim za wkład w dyskusję na temat  rzecznictwa, motywuj do działania i upewnij się, że rozumieją swoje rzecznicze role i zadania i mają wszystko, aby zacząć działać.

Powodzenia! 

Dlaczego to dobra praktyka?

• Wielokrotnie powtarzamy, że rzecznictwo to gra zespołowa – spotkania integrują zespół i dają szansę na wymianę poglądów i doświadczeń. 
• Regularne spotkania stwarzają szansę na lepsze monitorowanie działań rzeczniczych i zwiększenie elastyczności, a tym samym skuteczności planu rzeczniczego. Każdy z bibliotekarzy ma przecież  inny charakter pracy i spotyka się z innymi użytkownikami, co pozwala lepiej dopasować planowane działania.
• W rzecznictwie ważne jest by mówić jednym głosem – zorganizowania spotkania daje szansę na zaangażowanie pracowników w rzecznictwo dla biblioteki, uświadomienie, że dla każdego jest rola w rzecznictwie, którą tak naprawdę pełni się 24 godziny przez 7 dni w tygodniu. 

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"!
 

Czas to pieniądz 

Początek roku to w bibliotece gorący okres sprawozdań finansowych i akceptacji budżetów, kiedy wszystko kreci się wokół tematu pieniędzy, cięć i rosnących wydatków. Jest to również znakomita okazja rzecznicza do pokazania biblioteki jako miejsca gospodarnego, z pomysłem na siebie i na to, jak zaoszczędzić czas i pieniądze. To mocny argument na rzecz biblioteki, zwłaszcza dla przedstawicieli samorządu, właścicieli firm, specjalistów i przedstawicieli wolnych zawodów, czyli grup (nie)użytkowników, które rzadko odwiedzają bibliotekę.

W ramach dobrych praktyk prezentujemy trzy przykłady na to, w jaki sposób udowodnić samorządom, że biblioteka rzeczywiście pomaga oszczędzać czas i pieniądze: 

• projekt zakładki rzeczniczej ze strony internetowej Amerykańskiej Sieci Bibliotek Medycznych,
• kalkulator użytkownika ze strony internetowej Biblioteki w Człuchowie,
• historie użytkowników – opowieść o konkretnych osobach i rodzinach, które oszczędzają dzięki swojej bibliotece. 

Zarówno zakładka, jak i kalkulator użytkownika pokazują bibliotekę nie tylko jako miejsce bezpłatnego dostępu do informacji, ale też jako zespół bibliotekarzy-ekspertów, dzięki któremu użytkownicy (i potencjalni użytkownicy) mogą zaoszczędzić cenny czas i pieniądze. „Biblioteka to wiedza i  doświadczenie  bibliotekarzy, którzy są niezastąpionymi tłumaczami i przewodnikami po świecie nowych technologii i internetu. Wyszukiwarka Google dostarcza nawet 50 000 często nietrafionych odpowiedzi, natomiast dzięki fachowej pomocy bibliotekarza zaoszczędzisz czas i bez problemu znajdziesz jedną, zweryfikowaną i wiarygodną informację, czyli dokładnie taką, jakiej potrzebujesz” (źródło: Małgorzata Borowska, Maja Branka, Joanna Wcisło, Docenić bibliotekę. Jak skutecznie prowadzić rzecznictwo, Warszawa 2012, s.93). 

Kampania CZAS = PIENIĄDZ

Przykładem takiego promowania usług biblioteki są materiały rzecznicze Amerykańskiej Sieci Bibliotek Medycznych, która przeprowadziła kampanię pod hasłem: "CZAS = PIENIĄDZ. Oszczędzaj jedno i drugie, gdy potrzebujesz informacji". Kampania promuje też samych bibliotekarzy jako ekspertów pomagających zaoszczędzić czas i pieniądze: "BIBLIOTEKARZE. Oszczędzają czas i pieniądze".

Kalkulator użytkownika

Drugi przykład, tym razem z rodzimej biblioteki zainspirowanej amerykańskim podejściem, to kalkulator użytkownika, który pokazuje, ile oszczędza użytkownik dzięki bezpłatnemu dostępowi do specjalistycznych, często kosztownych baz danych i usług, za które w każdym innym miejscu trzeba sporo zapłacić. Kalkulator dostępny jest na stronie internetowej biblioteki, dzięki temu każdy użytkownik może sobie obliczyć, ile zaoszczędza dzięki wizytom w bibliotece. 

Zobacz kalkulator użytkownika

Liczby z ludzką twarzą 

Poza "twardymi" danymi (liczbami), które pokazuje kalkulator użytkownika, warto w materiałach rzeczniczych pokazywać również perspektywę użytkownika i prezentować historie osobiste. Na przykład: "Poznajcie Kowalskich, Agnieszkę i Tomka oraz ich dwójkę dzieci Szymona i Mariannę, którzy w naszej bibliotece korzystają z warsztatów plastycznych dla dzieci, wypożyczają audiobooki i uczestniczą w spotkaniach autorskich, dzięki temu miesięcznie oszczędzają około 300 złotych".

Przykład takiego prezentowania danych o usługach biblioteki znajdziecie na stronie amerykańskiej biblioteki w Williamsport.   

Dlaczego są to dobre praktyki?

• Pokazują działalność biblioteki za pomocą liczb i faktów (a to przemawia do samorządowców).
• Pomagają policzyć niepoliczalne – trudno wycenić bezpłatne usługi, które w rzeczywistości nie są darmowe, a na konkretach łatwiej pokazać, że biblioteka jest cenna, nie tylko ceniona. 
• Dzięki argumentom ekonomicznym możesz dotrzeć do grup często nieobecnych w bibliotece – specjalistów, właścicieli firm i przedstawicieli wolnych zawodów – oszczędność czasu jest dla nich niezwykle ważna.
• Pokazują bibliotekę jako miejsce ważne i potrzebne, bo odpowiadające na potrzeby mieszkańców (obrazują to historie użytkowników, np. rodzina Kowalskich).
• Pokazują bibliotekarzy i bibliotekarki jako grupę kompetentnych fachowców – przewodników po świecie wiedzy i informacji.

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"!
 

Jak opowiadać o działaniach biblioteki przed samorządem, czyli sprawozdanie z rocznej działalności? 

Dla większości osób występowanie publiczne to generator stresu, nocny koszmar lub zło konieczne. A już coroczne sprawozdanie z działalności dla samorządu wielu dyrektorom/kom bibliotek wydaje się być kolejną czasochłonną, stresującą czynnością, z efektami której mało kto się zapozna i doceni. Chyba że… uatrakcyjnisz przekaz i przykujesz wreszcie uwagę samorządowców, pokazując bibliotekę w zupełnie inny, bardziej atrakcyjny sposób, a sobie ułatwisz zadanie uporządkowaną strukturą.

Jak? Zachęcamy, aby początek roku i sprawozdanie z działań biblioteki potraktować jako rzeczniczą okazję i, oprócz przygotowania samego dokumentu, przygotować również prezentację i wystąpienie przed samorządem. Często bibliotekarze narzekają, że sprawozdań nikt nie czyta, dlatego proponujemy atrakcyjny (pod warunkiem przestrzegania zasad i nieprzeładowania treścią) i skuteczny sposób informowania samorządowców o działaniach, sukcesach i potrzebach biblioteki. Jeżeli nie mamy zwyczaju, że oprócz przesłania dokumentu prezentujemy również sprawozdanie na forum – to koniecznie zaproponujmy radzie/komisji takie rozwiązanie. Na pewno nam nie odmówią, a żywy i atrakcyjny przekaz, zawsze będzie skuteczniejszy niż nudny, sprawozdawczy dokument. 

W ramach dobrych praktyk prezentujemy Sprawozdanie z działalności Miejskiej Biblioteki Publicznej w Człuchowie w formie prezentacji PowerPoint. Publikowana prezentacja wykorzystuje anglosaską strukturę STARR, która pomaga uporządkować treść wypowiedzi w pięciu punktach:

• Situation (Sytuacja): Jaka była sytuacja wyjściowa? W tym miejscu opisujesz zasoby i wyzwania swojej biblioteki w roku, którego dotyczy sprawozdanie. 
• Tasks (Cele): Co chcieliście osiągnąć? Wymieniasz cele, które postawiliście, pokazujesz, co biblioteka próbowała osiągnąć. 
• Action (Działanie): Co i jak zrobiliście, aby osiągnąć założone cele? Tutaj opowiadasz działania, w prezentowanej dobrej praktyce zaproponowano strukturę KAWIE, która porządkuje działania biblioteki w pięciu obszarach i dzieli je aktywności związane z: kulturą, animacją, wiedzą, informacją i edukacją. 
• Results (Rezultaty) – Co było rezultatem waszych działań? Jakie były największe sukcesy biblioteki?
• Recommendation (Rekomendacje) – Jakie macie potrzeby na kolejny rok? O jakie wsparcie apelujecie, aby móc odnosić jeszcze większe sukcesy?

• W sposób usystematyzowany prezentuje działania, sukcesy i osiągnięcia biblioteki. 
• Zawiera rekomendacje dla samorządowców, pokazujące konkretne możliwości wsparcia. 
• Przygotowanie struktury prezentacji się opłaca – Ty masz gwarancję, że nic ci nie umknie podczas wystąpienia, twoi słuchacze chętniej skupią się na atrakcyjnym przekazie – który zawiera podsumowanie i najciekawsze informacje. 
• Prezentację można wykorzystywać w kolejnych latach, uaktualniając dane i zdjęcia. 

To skuteczne i proste w przygotowaniu narzędzie rzecznicze, zatem do dzieła! 

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"! 
 

Zakładka rzecznicza

Prawdopodobnie każda z bibliotek przygotowała choć raz zakładkę do książek - z okazji świąt, Tygodnia Bibliotek czy promując nowości książkowe. Najczęściej znajdują się na nich życzenia bożonarodzeniowe, cytaty z dzieł wielkich mistrzów czy kolorowe ilustracje dla najmłodszych.

• informowanie adresatów rzecznictwa o potrzebach biblioteki,
• zdobywanie poparcia dla biblioteki i jej rzeczniczych celów.

• Zachęca do aktywności użytkowników – w ten sposób budujesz zaangażowanie  i zdobywasz potencjalnych sojuszników!
• Zawiera konkretny instruktaż wsparcia – w ten sposób uwzględniasz możliwości działania adresatów.
• Do jej tworzenia bądź dystrybucji możesz zaangażować przyjaciół biblioteki – dzięki temu wzmacniasz relacje i zaangażowanie na rzecz biblioteki!
• Wyprodukowanie zakładki jest tanie – pozwala ci dobrze zarządzać rzeczniczym budżetem. 

Z niecierpliwością czekamy na efekty waszych działań! Możesz je zaprezentować za pomocą formularza "Opowiedz nam o swoich rzeczniczych sukcesach"!