program rozwoju biblioteki

Bibliotekarz może pomóc lokalnej społeczności ocalać jej przeszłość, zrozumieć ją, docenić i podzielić się nią z innymi.

Tu mogą Państwo na bieżąco śledzić projekt:
http://blog.archiwa.org/
http://www.karta.org.pl/Programy/Cyfrowe_Archiwa_Tradycji_Lokalnej/165

• Czy szukano w Państwa bibliotece książek, albumów pokazujących przeszłość Waszej okolicy?
• Czy pojawiała się potrzeba opracowania przewodnika, folderu lub strony internetowej promującej gminę, propozycja organizacji wystawy lub prośba o pomoc w uroczystości rocznicowej patrona szkoły, szansa na udział w programie regionalistycznym?
• Czy pojawiały się pytania o obce napisy na nagrobkach lub o krzyże w lesie, pytania na temat dawnych mieszkańców, o źródła zadawnionych sporów z sąsiednią gminą? 
• Czy zdarzyło się Państwu poczuć, że oto odszedł ktoś z najstarszych mieszkańców — wszyscy wiedzą, że wiele przeżył, "daleko bywał", dużo widział, ale… nikt nie wie niczego dokładnie i na pewno, nikt nie wysłuchał, nie zapisał, nie zapamiętał jego opowieści  — nikt już się nie dowie, kim są ludzie na fotografiach w jego starym albumie i jakie "szpargały" pochopnie spalono, porządkując mieszkanie?

Jeśli w odpowiedzi pojawia się poczucie, że nie udało się Państwu sprostać takim sytuacjom, że czegoś ważnego zabrakło — to dobry moment, by przyjrzeć się naszej propozycji.

ZAPRASZAMY DO…
Zapraszamy Państwa do udziału w projekcie Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej (CATL), który zakłada stworzenie z biblioteki miejsca, gdzie przeszłość spotka się z nowoczesnością. Ośrodek KARTA (OK) — czerpiąc z ponad 20-letniego unikalnego doświadczenia - oferuje pomoc w tworzeniu w bibliotekach społecznych archiwów historii lokalnej. Oznacza to pozyskiwanie i gromadzenie źródłowych materiałów, jak: dzienniki, pamiętniki, listy, kroniki, zdjęcia, dokumenty osobiste itp. oraz nagrywanie relacji świadków historii. Zachęcamy Państwa do przyjęcia roli przewodnika w udostępnianiu „wytworów kultury”, jakimi są kroniki, listy, zdjęcia i dokumenty oraz roli współtwórcy tej kultury — działającego na rzecz materializacji pamięci i tradycji swojej społeczności — poprzez zbieranie i utrwalanie relacji ustnych.

PROJEKT POLEGA NA…
Projekt Cyfrowych Archiwów Tradycji Lokalnej składa się z trzech komponentów, które w znacznej części będą występować równolegle: 

• szkolenia i wsparcie (merytoryczne i techniczne) Ośrodka KARTA, 
• tworzenie archiwów — pozyskiwanie materiałów historycznych,
• wirtualizacja i wykorzystanie zbiorów.

Szkolenia
Szkolenia dla bibliotekarzy obejmą zagadnienie specyfiki społecznego archiwum historycznego, w którym zbiera się nietypowe dokumenty i materiały źródłowe. Pokażemy, jaką wagę mają dzienniki, listy, zdjęcia, gdzie warto ich szukać, jak je opisywać, przechowywać, utrwalać, jak wolno (aspekt prawny) i można (sposoby, metody, techniki) je wykorzystywać. Część szkolenia merytorycznego dotyczyć będzie metody oral history, nagrywania świadków historii — jak rozmawiać z ludźmi, by wysłuchać ich pełnej opowieści i utrwalić ją, by służyła innym.

Poradzimy, jak pozyskać koniecznych sojuszników czy współpracowników wśród mieszkańców (lub "czynników oficjalnych"): zarówno tych, którzy mogą być potencjalnymi "dostarczycielami" materii historycznej, jak i tych, których warto zaprosić, by pomogli przy realizacji projektu (np. nagrywali relacje, skanowali czy opisywali zdjęcia, "obsługiwali" stronę internetową, przygotowali wystawę).

Szkolenia techniczne pogłębią wiedzę i umiejętności ze szkoleń podstawowych PRB, dotyczyć będą głównie digitalizacji materiałów (techniki, standardy), by potem w pełni móc wykorzystać bogactwo merytoryczne lub piękno (na przykład fotografii) w profesjonalnych publikacjach czy wystawach, spotkaniach, prezentacjach, internecie.

Bardzo ważne będzie szkolenie z obsługi strony internetowej CATL, którą (standardową) przygotowuje Ośrodek KARTA dla wszystkich bibliotek biorących udział w projekcie, a służyć będzie zamieszczaniu katalogów pozyskanych zbiorów oraz plików (szczególnie fotografii) mniejszej rozdzielczości — atrakcyjnych z punktu widzenia społeczności lokalnej, „interesu” promocyjnego biblioteki i gminy. Najcenniejsze materiały udostępniane będą w plikach wysokiej jakości za pomocą programu dLibra na wspólnej platformie — w Bibliotece Cyfrowej Ośrodka KARTA (www.dlibra.karta.org.pl/dlibra). Zasady korzystania z dLibry zakończą szkolenia techniczne.

Tworzenie archiwów
Tworzenie archiwum i wirtualizacja zbiorów, czyli zasadnicza część programu, to działania podjęte przez bibliotekarki i bibliotekarzy przy współpracy osób, które uda im się pozyskać dla realizacji projektu — nawiązywanie kontaktów, szukanie świadków historii, nagrywanie relacji, gromadzenie zdjęć, dokumentów itp. Także sukcesywne digitalizowanie zbiorów.
W tym czasie nastąpi też uruchamianie stron domowych CATL i prezentowanie na nich zdigitalizowanych zbiorów oraz wdrażanie mechanizmu umieszczania materiałów w Bibliotece Cyfrowej OK.

Wsparcie
Przez cały okres tworzenia i działania archiwów lokalnych (w czasie trwania programu, do maja 2012 roku) pracownicy Ośrodka KARTA będą służyć pomocą, świadczyć doradztwo zarówno w dziedzinach ściśle technicznych, jak i sprawach merytorycznych: za pośrednictwem meili, telefonicznie, jak również udostępniając on-line podręcznik. Tworzony wspólnie metodą wiki — będzie zbierał całą przekazaną Państwu wiedzę teoretyczną, ale także „reagował” na pojawiające się problemy praktyczne.

Stworzymy sieć CATL (www.archiwa.org) bibliotek biorących udział w projekcie. Ich strony domowe będą przejawem aktywności - polem współdziałania, ale zapewne także - mamy nadzieję — pozytywnej rywalizacji bibliotek. Liczymy także na współpracę Państwa z Ośrodkiem KARTA przy innych projektach, wykorzystywanie Waszych „odkryć historycznych” do wspólnie przygotowywanych publikacji (np. w piśmie „Karta”) czy wystaw.

DZIĘKI PROJEKTOWI…
Zyskają bibliotekarki i bibliotekarze
Zdobędą Państwo wiedzę i nowe umiejętności, m.in. w obszarze:

• zasady i metody pozyskiwania, gromadzenia, zabezpieczania, przetwarzania i wykorzystywania materiałów historycznych,
• metodologii oral history (historii mówionej) — nagrywania relacji świadków,
• techniki i standardów digitalizacji zdjęć, tekstów, materiałów dźwiękowych, tak, by mogły być wykorzystywane w sposób profesjonalny,
• wykorzystywania internetu w aktywizacji kulturalnej społeczności lokalnej, w projektach edukacyjnych i marketingowych,
• obsługi stron internetowych i wykorzystania programu Bibliotek Cyfrowych dLibra,
• podstawowych zagadnień prawa autorskiego i nowych kierunków jego rozwoju (m.in. wolnych licencji, domeny publicznej). 

Zyskają Państwo pozycję liderów w grupie osób zaangażowanych w prace tworzonego archiwum oraz ekspertów
w nietypowej dziedzinie, jaką jest archiwistyka społeczna, zwiększając swój prestiż osobisty i zawodowy.

Przyczynią się Państwo do ratowania i zapisywania historii regionu, odnajdując i utrwalając świadectwa historyczne mieszkańców gminy: rozproszone, zagrożone zapomnieniem lub zniszczeniem.

Zyska biblioteka 
Biblioteka wzbogaci się o nowe atrakcyjne zasoby, w pełni udostępniane na miejscu, które posłużyć mogą także do organizacji specjalnych spotkań i wystaw oraz do przygotowania publikacji, prezentacji online lub w działaniach kulturalnych, czy promocyjnych gminy.

Biblioteka otrzyma profesjonalnie wykonaną stronę internetową, służącą prezentacji i promocji pozyskiwanych przez nią materiałów historycznych oraz do kontaktów z ludźmi zgłaszającymi zbiory, wzbogacającymi opisy materiałów, przekazującymi informacje o nieznanych faktach z historii regionu itp.

Wzmocni się rola biblioteki w społeczności lokalnej oraz jej pozycja w relacji z władzami samorządowymi gminy, szkołą, lokalnymi stowarzyszeniami itp

Zyska wspólnota lokalna 
Zwiększy się tożsamość i integracja wspólnoty lokalnej.

Zostaną nawiązane i wzmocnione relacje między najstarszymi a najmłodszymi mieszkańcami gminy.

PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO PROJEKTU MUSISZ WIEDZIEĆ, ŻE…

• Ośrodek KARTA otrzymał w ramach Programu Rozwoju Bibliotek dotację na realizację projektu Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej, wobec tego biblioteki uczestniczące w projekcie nie ponoszą żadnych kosztów, np. podróży i pobytu na szkoleniach, czy implementacji stron domowych CATL. Aby jednak zracjonalizować wydatki, licząc na trwały efekt — Ośrodek KARTA podpisze z bibliotekami rodzaj umowy-zobowiązania do aktywnego podjęcia działania, utworzenia i prowadzenia CATL.
• Szkolenia organizowane będą dla grup 12-20 osób. 
• W szkoleniu może wziąć udział więcej niż jeden pracownik biblioteki lub inna osoba deklarująca stałą współpracę z biblioteką przy tworzeniu CATL (lokalny działacz, pasjonat historii itp.), którą wskaże bibliotekarz. Zadecyduje jednak ostateczna liczba osób chętnych do udziału w projekcie.
• Spodziewamy się, że bibliotekarka czy bibliotekarz biorący udział w szkoleniach zechce przyjąć rolę inspiratora i koordynatora działań wolontariuszy oraz eksperta w dziedzinie tworzenia i prowadzenia archiwum społecznego, przekazując zainteresowanym zdobytą podczas szkoleń wiedzę i umiejętności oraz udostępniając sprzęt.
• Liczymy na gotowość wyjścia bibliotekarza na zewnątrz (także za pośrednictwem osób współpracujących) oraz otwarcie przestrzeni biblioteki dla aktywnych ludzi, przy jednoczesnym zachowaniu przez bibliotekarza roli gospodarza placówki.
• Oczekujemy otwartości do współpracy z lokalnymi historykami obywatelskimi (pasjonatami historii), stowarzyszeniami i instytucjami historycznymi, kulturalnymi i edukacyjnymi.
• Mamy nadzieję na Państwa aktywność i współpracę z Ośrodkiem KARTA na polu ocalania pamięci także po zakończeniu Programu Rozwoju Bibliotek, prowadzonego przez Fundację Społeczeństwa Informacyjnego.

OŚRODEK KARTA
Ośrodek KARTA to niezależna organizacja pozarządowa o statusie organizacji pożytku publicznego, stawiająca sobie za cel dokumentowanie i upowszechnianie najnowszej historii Polski oraz Europy Środkowo-Wschodniej, niesienie wiedzy o człowieku współczesnym oraz szerzenie tolerancji i demokracji.

Fundacja stanowi organizacyjną kontynuację wydawanego od 1982, w drugim obiegu w stanie wojennym, pisma „Karta”. Centralną działalność Ośrodka KARTA stanowi społeczna archiwistyka. Ośrodek prowadzi tematyczne archiwa, takie jak: Archiwum Wschodnie, Archiwum Opozycji, Archiwum Historii Mówionej, Archiwum Fotografii oraz bazy danych, np. Indeks Represjonowanych. Realizuje programy „Historia Mówiona” (nagrywanie relacji świadków) czy „Historia Bliska” (badawczy konkurs historyczny dla młodzieży w środowiskach lokalnych) oraz portal edukacyjny www.edukacjahistoryczna.pl.

Ośrodek prezentuje gromadzone materiały w postaci wystaw, na portalach edukacyjnych (www.xxwiek.pl; www.audiohistoria.pl; www.fotohistoria.pl) oraz wydając publikacje (m.in. albumy historyczne, serie książkowe, kwartalnik historyczny „Karta”).

1 grudnia 2009 roku została uruchomiona Biblioteka Cyfrowa Ośrodka KARTA, gdzie umieszczane są zdigitalizowane unikatowe dokumenty z kolekcji Ośrodka (obecnie: „«Solidarność» – Narodziny Ruchu” i kolekcja Jacka Kuronia) oraz udostępniane będą zbiory Cyfrowych Archiwów Tradycji Lokalnej − wybranych bibliotek gminnych w ramach Programu Rozwoju Bibliotek.

KONTAKT:
Agnieszka Kudełka
telefon: (22) 848-07-12
e-mail: a.kudelka@karta.org.pl
Skype: agnieszkakudelka
 

CHCESZ WIEDZIEĆ JESZCZE WIĘCEJ?
http://www.karta.org.pl/
http://blog.archiwa.org/
http://dlibra.karta.org.pl/dlibra